Türkiye’de ve dünyada iklimlendirme denilince akla ilk gelen firmalardan Temsan Makine, 1960 yılında tarım makineleri ve yedek parça imalatıyla küçük bir atölyeyle başladıkları iş yaşamında bugün, 50.000 metrekarelik üretim tesisleriyle devam ediyor. Temsan, iklimlendirme ve klima sektöründe kazandığı başarıyı D-Plus ve Maritaş ile tekstil sektöründe de sürdürüyor.
Son olarak Kahramanmaraş’ta yerli slasher boya makinesi üretimine başlayan Temsan, patentli olarak üretimini gerçekleştirdiği makinayı Maritaş Tekstil’de çalıştırmaya başladı. Başlangıç aşamasında TÜBİTAK’a sunulmak üzere bir Ar-Ge projesi olarak hazırlanan makine, 1 yıllık çalışma sonrasında bağımsız bir Ar-Ge projesi olarak tamamlanarak üretime alındı.
Geliştirdikleri makine ile ilgili bilgi veren Temsan Yönetim Kurulu üyesi Cem Kesim, 1 yıl süren Ar-Ge sonucunda denim üretiminde yatırımları dışa bağımlılıktan bir nebze olsun kurtaracak olan çalışmalar gerçekleştirdiklerini ve mekaniğinden yazılımına kadar Türk mühendislik projesi olan slasher makinesini ürettiklerini söyledi. Yeni geliştirdikleri sistemin alışılagelmiş makinelerle karşılaştırıldığında, kullanıcıya opsiyonel kapasitede satın alma ve çalışma imkânı sağladığını söyleyen Kesim, sözlerini şöyle sürdürdü; “Piyasada çalışan slasher makineleri aylık 700.000-750.00 m’lik üretim kapasitesine çıkabilmekte iken bu makine opsiyonel satın alma imkânları ile aylık 1.300.000 m’ye kadar üretim yapabilmektedir. Makine bu kapasiteye çıkarken işletme ve operasyon maliyetleri sadece %12’lik bir artış göstermektedir. Bu da özellikle ticari koleksiyon üreticileri için avantajlı üretim imkân sağlamaktadır. Makine aynı zamanda tasarım esnekliği dolaysıyla uygulamada 16 tekneye kadar çalışabilme imkânı sağlamaktadır. Makineyi farklı kılan bir diğer özellik ise boya tekneleri arasında oksidasyon yolu en uzun olan makine olmasıdır. Temsan, iklimlendirme tekniklerinin iplik ve elyaf üzerinde etkilerindeki tecrübelerinden yola çıkarak bu makinenin uygulamasına özel bir klima sistemi de eklemiş ve çalışma esnasında oksidasyon kalitesini %4’e kadar arttırmıştır. Ayrıca Türkçe ve İngilizce yazılımı ile kullanıcılar için kolay kullanım ve adaptasyon imkânı sağlamaktadır.”
Slasher Boya Makinesinin Lansmanı KTM 2017’de
Cem Kesim, slasher makinesini ilk olarak Ar-Ge projesini birlikte gerçekleştirdikleri Maritaş Denim fabrikasında çalıştırdıklarını, sistemin lansmanını ise Kahramanmaraş Tekstil Makineleri Fuarı KTM 2017’de gerçekleştireceklerini söyledi.
Kesim, sözlerini şöyle sürdürdü; “Temsan olarak firmalara özel projeler üretiyoruz. Bizim yaptığımız makine ve klima işinde standart yok. Her proje birbirinden farklı. Tekstil sektöründe endüstriyel klima alanında uzmanlaşmış durumdayız. Slasher boya makinesi üretimine karar verdiğimizde aldığımız geri dönüşler bizi motive etti. Temsan markasının olduğu yerde sorumluluğumuz daha büyük. Sürekli iyi ve daha kaliteliyi yapmak zorundayız.” Kesim, gerek üretim kapasitesi ve kalite, gerekse servis hız ve pazar payı ile klima sektöründe Avrasya'nın lideri konumunda olduklarını, slasher makinesi ile de pazara yeni bir soluk getirdiklerini belirtti.
Dünya’da Denim Türkiye’de Kot
Levi Strauss adındaki bir Amerikalının 1850 yılında altın arayıcıları için çadır bezinden yapmış olduğu iş pantolonundan yola çıkarak, sonraları denim kumaşından Cenovalı denizcilerin giyim tarzına yakın pantolonu üretmesi ile ortaya çıkan ve adını bu kentten alan Jean, dünyada en çok üretilen ve bir ekol yaratan giysi türüdür. Denim ya da blue Jean olarak adlandırılan kumaşlar, Türk tüketicisi ile 1960’larda “Muhteşem Kot” adındaki bir girişimci tarafından buluşturuldu. O günden bu yana “Kot” soyadı denim kumaşlar ve bu kumaştan yapılan pantolonlar (Jean) için genel bir isim halini aldı.
Dünya Denim Kumaş Üretiminde Türkiye 5.ci
Çok tercih edilen kumaşlar arasında yerini alan denim üretiminin yılda milyar metre/yıl olarak gerçekleştiği tahmin ediliyor. Küresel denim üretiminin yaklaşık yüzde 75’ini gerçekleştiren Asya kıtasında, Çin en fazla denim kumaşı üreten ülke konumunda yer alıyor. Latin Amerika ülkeleri ikinci sırada yer alırken, üçüncü sırada Hindistan, dördüncü sırada Türkiye, beşinci sırada Pakistan ve altıncı sırada Bangladeş bulunuyor.
Türkiye’de ise yıllık 668 milyon metre üretim kapasitesine ulaşan denim sektörü; ağırlıklı olarak Kahramanmaraş, Malatya, Kayseri, Bursa, Adana, Tekirdağ, Uşak, Edirne ve Bartın illerinde yoğunlaşıyor.
Denim Üretiminde Yenilikçi Teknolojiler
Denim kullanımı ve üretiminin gittikçe artması bu alandaki üretim teknolojilerine de yenilikler kazandırıyor. Denim kumaşlarda indigo boyalı çözgü ipliklerinin renklendirilmesinde yaygın olarak bilinen 3 metot bulunuyor. Bu boyama yöntemleri slasher (açık en çözgü ipliği boyama), halat boyama (roop dyeing) ve ilmek boyama (loop dyeing) olarak adlandırılıyor. İndigo boyalı çözgü ipliği bobin boyama teknikleri ile de elde edilebiliyor olsa da çok fazla tercih edilmeyen yöntemler arasında yer alıyor.
Slasher boyama, hızı, efektifliği ve ilk yatırım maliyet avantajları nedeniyle bu yöntemler içerisinde en önemli metotlardan biri olarak öne çıkıyor. Slasher boyama yöntemi 12-16 levende kadar (3500-5500 tel makine önünde birleştirilir), her leventte 300-400 tel çözgü ipliği içeren bir cağlıktaki iplik grubunun önce ön işlem (ıslatma, kostikleme veya kükürt boyama), sonra boyama-yıkama kısımlarında yürütüldüğü, ardına kurutma ve haşıllamanın yapılarak işlemin sonlandırıldığı kesiksiz bir işlem olarak yapılıyor. Ayrıca tekneler arasında havalandırma (oksidasyon) önemli işlem adımları arasında bulunuyor.
Türkiye’de şu ana kadar yaklaşık 20 adet slasher boyama makinesi olduğu biliniyor. Dünyada ise bu sayının yaklaşık 300 kadar olduğu düşünülüyor. Türkiye’de denim üretiminin potansiyeli düşünüldüğünde bu alana yapılacak makine yatırımları daha da önem kazanıyor. Özellikle slasher boyama makine üretiminde planlanan yerli yatırımlar, bu sektörün daha fazla katma değer kazanmasını destekler nitelikte. Türk tekstil makine üreticileri ise şimdiden bu alandaki girişimlerine hız kazandırıyor.
