Türk tekstil sektörünün hak ettiği yere gelmesi ve uluslararası alanda rekabet gücünün arttırılması amacıyla, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) tarafından katma değeri yüksek ürünlerin desteklenmesi için kurulan İstanbul Tekstil Araştırma ve Geliştirme Merkezi (İTA) 2008’de Avrupa Birliği gelişim projeleri kapsamında İstanbul Moda Akademisi (İMA) ile birlikte Tekstilpark’ta kuruldu. İMA’nın Nişantaşı’na taşınmasından ve yönetimlerinin ayrılmasından sonra, Türkiye Tekstil Sanayi’nin en önemli Ar-Ge merkezi olma hedefiyle yola çıkan Tekstilpark’ta faaliyetlerine devam eden İTA’nın Genel Müdürü Julide Sunday Özgen yayın grubumuzun sorularını yanıtladı
İTA, Teknik Tekstiller İçin Kuruldu
6 yıl önce, AB desteğiyle kurulan ve 17 milyon Euro’ya mal olan ve tekstil sektörünün Ar-Ge ekseninde teknoloji ve yenilik ihtiyaçlarına yönelik katma değerli ürün ve uygulamaların üretileceği tesislerde, daha çok teknik ve fonksiyonel tekstillere yönelik olarak ileri teknoloji laboratuvarlara ve işletmelere sahip olması üzerine yatırım yapılmasına rağmen son yıllara kadar aktif olarak kullanılmamış.
Tesiste bulunan araç, gereç ve imkanlar araştırma projeleri dışında, numune çalışmaları için de sektörün hizmetine sunulması sayesinde firmalar numune çalışmalarını, kendi üretim hatlarını durdurmak zorunda kalmadan daha az kumaş, elyaf veya kimyasal kullanarak, İTA’da kurulu pilot hatlarda uzman desteği kontrolünde yapma imkanına da sahip oluyorlar. İTA firmalarla gizlilik sözleşmesi yaparak da projelerin gizliliğinin korunmasını garanti altına alabiliyor.
Pilot üretim hatları ve gelişmiş test ekipmanları ile donatılan İTA, Ar-Ge projelerinin test ve çalışmaları için gerekli birçok teknolojik donanıma sahip olduğunu belirten Özgen, sanayicileri ve üniversiteleri bu tesisleri kullanmaya davet ediyor.
Tesislerindeki pilot üretim hatlarında; 1 metre eninde üretim yapan non-woven ve kaplama-laminasyon makinası ve extruder (cipsten polipropilen, pes iplik çekimi) bulunuyor. Ayrıca küçük numune taraktan başlayarak ring iplik eğirme ve çorap örme numune pilot üretim hatlarıyla, küçük el dokuma tezgahları, 1,5 metre eninde dijital kumaş baskı makineleri, ultrasonik dikiş makinesi gibi hazır giyim makine ve gereçlerinin yanında elektrospinning, nanospider gibi nanoteknoloji cihazlarının bulunduğunu söyleyen Özgen, ayrıca polimer laboratuvarlarında birçok üniversitede bulunmayan DSC, F-TIR makinelerinin mevcut olduğunu belirtti.
“İTA, Türk Tekstili İçin Bir Şanstır, Değerlendirilmelidir”
İTA’nın sahip olduğu olanaklar açısından Türkiye için büyük bir şans olduğunu ifade eden Özgen, tekstilcilerin, mutlaka teknik tekstillere yönelmesi gerektiğini ve bunun içinde Ar-Ge çalışmalarına önem vermeleri gerektiğini ifade etti. “Eğer gereken önem veriliyor olsaydı ve tekstil üreticileri bu konuda yatırım yapmış olan İTA’ya yeterli desteği zamanında sağlamış ve sağlamakta olsalardı, İTA şahlanmıştı” diyen Özgen, Ege Üniversitesi’nden Işık Tarakçıoğlu’nun yıllar önce bu konuda sektörü uyararak ‘’Gelecek teknik tekstillerde, yatırımınızı katma değerli bu ürünlere ve Ar-Ge’ye yöneltin diye sanayicileri çeşitli mecralarda uyardığına tanık olmuştum” dedi. Bugün itibariyle, Türkiye’de her ne kadar tekstil üretimi artmış olsa da, tekstilin gelişiminin teknik tekstillerde olduğunu söyleyen Özgen, bunun için tesislerinin tanıtımının iyi yapılması gerektiğini, burasının sanayici ve üniversitelerin de kullandığı ve bir araya geldiği yer olması gerektiğini vurguladı.
İSTKA Desteğiyle İTA Aktifleşti
Özgen; İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA)’nın 2012’de bilgi odaklı kalkınma ile igili açtığı hibe programı kapsamında, İTHİB’ in ‘’İTA Pilot İşletmelerinin ve Laboratuvarlarının Aktifleştirilmesi’’ projesinin yazılmasında ve proje koordinatörü olarak uygulamasında kendisi ve ekibinin çok emeği olduğunu belirtti. Bu projenin 2014 Ocak ayında bittiğini ve bu yıl sonuçlarının alınmasını beklediklerini belirtti. Ne yazık ki burası kurulurken kendi ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde bir gelir sağlıyacak yol öngörülmediğinden, yüksek giderleri ile İTHİB in omzunda bir yük olarak kalmıştır. Laboratuvarlar gelir de sağlıyabilecek test laboratuvarı olarak yapılandırılmamıştır. İSTKA projesi kapsamında pilot üretim hatlarının eksiklerini ve ihtiyaçlarını giderdiklerini ve laboratuvarlarda eksik olan , ama sanayicinin kombine test isteklerine karşılık verebilecek bazı konvansiyonel test cihazlarını aldıklarını , sektöre tam teşkilatlı hizmet verecek hale gelmek üzere olduklarını belirtti
Tam Teşekküllü İTA Laboratuvarları
İTA Laboratuvarları; daha önceden başladıkları akreditasyon çalışmalarını da 2013 başında tamamlayarak, Uluslararası Akreditasyon Birliği’nin tam üyesi TÜRKAK tarfından akredite olmuştur.
Tüm tekstil sektörünün ve tekstil üzerine araştırma yapan kurum ve kuruluşların kullanımına açık olan tesislerde fiziksel laboratuvarının yanısıra, kimyasal laboratuvarı, nanoteknoloji ve polimer laboratuvarı olmak üzere dört laboratuvar olduğunu söyleyen Özgen, kanserojen madde ve ağır metal tayini gibi spesifik birkaç test adışında bütün testleri yapabildiklerini ve hatta Türkiye’de sadece üç yerde bulunan konfor testi, termal ve su buharı geçirgenliği testi yapan (Ret, Rct) Hotplate cihazında Türkiye’de ilk ve tek akredite olan kuruluş olduklarını belirtti. Özgen, “Yine birçok yerde olmayan ses geçirgenliği testi ve polimer analizlerini yapıyoruz. Otomotiv tekstilindeki iç mekanda kullanılan tekstil malzemelerinin ışık haslığı ölçümü için her türlü hava şartında ölçüm yapabilecek ışık haslığı test cihazlarını da İSTKA kapsamında aldık. Gelecek yıllarda, projelerle gerekli başka cihazlar da alarak, ilerde Türkiye’nin önemli bir test ve Ar-Ge laboratuvarı olmayı amaçlıyoruz” dedi.
Makina Başında Uygulamalı Sertifikalı Eğitimler
Ayrıca 4 dönümlük bir alanda tekstil sektörünün kullanıma açık bir fuar alanı, konferans salonu ve her türlü etkinliğin düzenlenebileceği alanlarının da bulunan İTA tesislerinde sektörün ihtiyaçlarına göre eğitimler düzenlediklerini söyleyen Özgen, “Yakın zamanda geleneksel baskı teknikleri tamamen tarihe karışacak. Artık dijital baskı, film druck ve rotasyon gibi şablonlarla yapılan klasik tekniklerin yerini alacak. Fakat Türkiye henüz bu aşamada değil, bu alanda yetişmiş insan da yok denecek kadar az. Bu konuda kendimizi sorumlu hissettiğimiz için photoshop destekli dijital baskı eğitimini bünyemizde veriyoruz.” İSTKA Projesi kapsamında 2013 yılında alanında uzman kişilerle bu eğitimi verdiklerini belirtti.
Bunun dışında, uygulamalı non-woven ve kaplama-laminasyon eğitimleri verdiklerini ifade eden Özgen, verdikleri eğitimlerde akademisyen ve öğrencilere ücretsiz olduğunu ve Tekstil Mühendisleri Odası(TMO) ile yaptıkları protokol gereği, eğitimi başarı ile tamamlayanlara TMO Sertifikası verdiklerini belirtti.
Özgen, yine İSTKA kapsamında İnteraktif Dijital Portal (DÜTSİP)’i hayata geçirdiklerini ve ilgili herkesin tekstille ilgili tüm etkinlik ve gelişmeleri bu portal üzerinden takip edebileceklerini de söyledi.
Uluslararası Proje Pazarı ve Technofashion Show
6 yıllık bir tesis olmasına rağmen İTA’nın bilinirliğinin hala çok az olduğunu ifade eden Özgen, bunu artıma amacıyla, 2013’de İTÜ ile ortklaşa düzenledikleri Fonksiyonel Tekstiller Kongresi ve Uluslarası Technofashion Show ve Proje Pazarı düzenlediklerini söyledi. “Bu etkinlikleri düzenlediğimiz 1 Haziran’da Taksim Olayları oldu. Bu yüzden istediğimiz sonucu tam olarak elde edemedik” diyen Özgen sözlerine, “Gerçekleştirdiğimiz Technofashion Show’da birçok ilginç teknik tekstil ürünü sergiledik. Mesela Singapur’dan getirilen gelinlikte, vücudun yaydığı titreşim ve ısı değişimleriyle yanıp sönen bir gelinlik vardı. Daha sonra Öztek Tekstil’in askeri tekstil alanında geliştirdiği insan sıcaklığını dağıtan ve termal kameralarda tespit edilemeyen kumaş gibi daha birçok teknik tekstil ürününü görsel olarak sergiledik. Bu şekilde, görsel olarak teknik tekstil nedir onu göstermiş olduk. Asıl tekstil patronları gelebilseydi, katma değerli ürün nedir, neden bu alana yatırım yapılması gerekli olduğunu gösterecektik” şeklinde konuştu.
2014’ü yaptıkları yatırımların semeresini alacakları bir yıl olarak gördüklerini belirten Özgen, “Burada yanlış anlaşılma olmasın, giderlerimizi çıkarmamız gerekli. Eğer giderlerimizi çıkaramazsak, eleman sayımızı artıramayız,ve Ar-Ge yapamayız. Araştırma yapmak istiyorsak, mutlaka kadroyu geliştirmemiz, iyileştirmemiz ve olanaklarımızı artırmamız gerekli” dedi.
Son olarak, bütün tekstil sektörünün desteğini istediklerini söyleyen Özgen, “Burası çok büyük bir yatırımın olduğu bir yer, burayı gerk sektörün Gerekse üniversitelerin tanıması, kullanması ve sahip çıkması gerekli” dedi.
