Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) tarafından açıklanan ithalat ve ihracat verilerine göre yabancı makine üreticileri Türk tekstil pazarında güç kaybederken, pazar lideri Avrupalı üreticilerin daralan pazarı Uzakdoğulu üreticilere bırakmaya başladıkları görülüyor. Türkiye’nin tekstil makine ithalatı 2022 yılında 2 milyar üç yüz altmış dokuz milyon yüz elli dört bin yedi yüz üç dolar olarak gerçekleşmişti. 2023 yılında yaşanan deprem ve ülkemizdeki ekonomik durgunluk nedeni ile tekstil makine ithalatı azalarak 1 milyar 956 milyon 435 bin 253 Amerikan doları olarak gerçekleşerek büyük bir düşüşe imza attı.
Tekstil Makine İhracatı da Düştü
Türk Tekstil Makine üreticileri yıllık ihracatı 911.716.560 USD’den 830.009.167 USD’ye düşerek yıllık bazda %10 oranında azaldı. Geçtiğimiz yıl Türk tekstil üreticileri ekonomik belirsizlik ve yaşanan büyük depremin etkisi ile yatırımlarını ya iptal ettiler ya da ertelediler.
Yeni yatırımların iptal edilmesi nedeni ile tekstil makinesi ithalatı 2023 yılında %20 azalarak 1.9 milyar dolar seviyesine indi. GTİP’de Standart Uluslararası Ticaret Sınıflandırması ile numaralandırılan tekstil ve konfeksiyon sektörlerini ilgilendiren teknolojiler detaylı şekilde sıralanıyor. GTİP kodlarına göre ithalat ve ihracat değerlendirmesi aşağıdaki şekilde sıralanmakta.
8444 GTİP No’lu Makinelerin İthalatı %21 Azaldı
GTİP’te 8444 numarası ile dokuma maddelerinde lif imal eden, dokuyan, kesen makinalar adı altında dokumaya müsait sentetik veya suni maddelerin çekme ve tekstüre edilmesi için kullanılan makineler yer alıyor. Bu makine kaleminin ithalatının 2022 yılında 212.909.071 USD iken 2023 yılında %21 azalarak 175.573.551 USD’ye düştüğü görülüyor.
Aynı kalemde ihracatımız artmış durumda. 2022 yılında ihracatımız 1.764.639 USD iken 2023 yılında bu rakam %500 artışla 10.638.001 USD oldu.
İplik Makinesi İthalatında Durmak Yok
TÜİK verilerine göre, Türk tekstil makine üreticileri GTİP numarası 8445 numarası ile tanımlanan lifleri hazırlayan, iplik üreten ve hazırlayan makinelerin ithalatı için 2022 yılında 677.342.467 USD olan ithalat rakamı 2022 yılında ortalama yüzde 10’lik bir artış ile 684.355.651 USD olarak gerçekleştirdiler. İplik makineleri konusunda yerli üreticilerin yetersiz kalması nedeni ile ithalatta en çok para harcadığımız kalem olarak dikkat çeken 8445 GTİP kodlu ürünlerde ihracatımız ise %60‘lık bir düşüş ile 41.092.097 USD’den 25.241.340 USD’ye gerilemiş gözüküyor.
Dokuma Makinesi İthalatı Düştü
Dokuma tezgâhlarını kapsayan GTİP numarası 8446 olan ihracat kaleminde yer alan ürünler ise şöyle sıralanıyor; dokuma makineleri kumaş genişliği <30 cm, motorlu mekikli dokuma makineleri kumaş genişliği >30 cm. Bu makinelerin ihracat rakamları 2022 yılında toplam 31.883.015 dolar iken, 2023 yılında 21.21.655.660 dolara inmiş durumda. İthalat rakamlarında diğer birçok üründe olduğu gibi bu kalemde de azalma oldu. 2022 yılı 298.538.122 dolar olan ithalatımız %14 azalarak 212.427.260 dolara geriledi.
Örgü Makineleri İthalatında da Büyük Azalma
GTİP listesinin 8447 numarasıyla belirtilen örgü tezgâhları, gripür, tül, dantela, file imalatı için makine ve çeşitli cihazlar tekstil ihracat sektörünün bir başka kalemini oluşturuyor. Bu makinelerin ve cihazların içerdiği başlıklar ise; oynak iğneli ev tipi yuvarlak örgü makineleri silindir çapı <165mm, oynak iğneli sanayi tipi yuvarlak örgü makineleri silindir çapı <165mm, oynak iğneli ev tipi yuvarlak örgü makineleri silindir çapı >165mm, ev tipi düz örgü makineleri, sanayi tipi düz örgü makineleri, ev tipi dikiş-trikotaj makineleri, sanayi tipi dikiş trikotaj makineleri, işleme makineleri, şerit ve kaytan yapan makineler, diğer tül ve dantela makineleri olarak sıralanıyor. Bu kalemlerin ihracat rakamları ise geçen yıl 15.359.881 dolar iken bu seneki aynı dönemde 21.823.955 dolar olarak gerçekleşti. 382.466.777 Dolar olan 2022 yılı ithalatımız 2023 yılında %38’lik bir düşüş ile 227.664.226 dolara geriledi.
Rapiyer ve Jakar Makineleri İthalatı da Azaldı
Listede 8448 numarasıyla rapiyerler ve jakarlar, jakarlarını azaltıcı, kopya edici, delici veya birleştirici makineler, dokumaya elverişli iplikleri eğirmeye mahsus makineler için yardımcı makineler, üretme memeleri, dokumaya elverişli lif hazırlayan makinelerin diğer aksam ve parçaları ve dokumaya elverişli lif hazırlayan makineler için iğlerin yer aldığı grupta da %8’lik bir ithalat azalması söz konusu. Bu makinelerin ihracat rakamları 2022 yıllık dönemde 63.271.054 dolar olarak belirlenirken, 2023 yılı aynı döneminde 50.650.045 dolara olarak kayda geçti. Aynı ürünlerin İthalatında ise 191.764.879 dolar olan 2023 TÜİK verileri %8’lik bir düşüşle 178.990.373 dolar oldu.
GTİP 8449 Numaralı Makinaların İthalatı %64 Azaldı
GTİP listesinde 8449 numarasıyla yer alan keçe, mensucat imal eden makinelerin aksam ve parçaları grubunda ise, ihracat kalemlerinin en düşük seviyede olduğu ifade ediliyor. Bu alanda 2022 Ocak-Aralık döneminde 2.179.613 dolar, 2023’de ise 2.427.104 dolar ihracat yapıldığı belirtiliyor. İhracattaki artış eğilimi İthalatta tam tersine bir seyir göstermiş gözüküyor. 114.517.849 dolar olan 2022 yılı ithalat verileri 2023’te 41.219.626 dolar olarak gerçekleşmiş durumda.
Yıkama Makinelerinde İhracat ve İthalat Düştü
Dokuma maddelerini yıkama, kurutma, ütüleme makine ve cihazları ürün çeşitleri ise GTİP 8451 numarası ile tanımlanıyor. Kuru temizleme makineleri, ev tipi kurutma makineleri, ütü makineleri ve persler, sanayide kullanılan yıkama makineleri, ağartma makineleri, boyama makineleri, apre ve finisaj makineleri, kuru temizleme makineleri aksam ve parçaları, diğer mensucat makinelerinin aksam ve parçaları, mensucatı top halinde sarmaya mahsus makineler, kuru çamaşır kapları <10 kg, diğer kurutma makineleri kuru çamaşır kapları <10 kg, mensucatları şekilli kesmeye mahsus makineler, mensucatı açmaya, katlamaya, kesmeye mahsus makineler, Linoleum vb. imalatında mensucat vb. pasta kaplama makineleri bu segmentin alt başlıklarını oluşturuyor. En yüksek ihracat rakamının olduğu bu kalemde 2022 yılında Türk Makine üreticilerinin 715.582.943 dolar gibi bir ihracat rakamını yakaladığı görülüyor. 2023 yılında ise ihracat bir önceki yıla göre %8 oranında azalarak 658.272.005 dolar olarak dikkat çekiyor. Yıkama makinelerinde her yıl Türk üretimi makinelerinin de etkisi ile düşüş eğiliminde olan İthal makineler 2023 yılını da düşüş ile kapatmış. 2022-2023 verileri incelediğinde ise düşüş eğiliminin devam ettiği görülüyor ve ithalat %10’luk bir düşüşle 270.123.099 dolarla tamamlamış durumda. 8451 GTİP numaralı makinelerin 2022 yılında ithalatı 295.039.904 dolar seviyelerinde gerçekleşmişti.
GTİP’te sıralanmış son ürün grubunu temsil eden 8452 numaralı kalemde ise tekstil makineleri ve ekipmanları, mobilyaları, iğneleri ve aksamlar yer alıyor. Bu numarada da 2022 yılında 40.637.318 dolar olan ihracat rakamının, 2023’nin aynı döneminde küçük bir azalışla 39.300.857 dolara düştüğü görülüyor. İhracat düşerken ithalatımızın da düşme eğiliminde olduğu bu kalemde, 2022 yılı 196.575.634 dolar olarak gerçekleştirilen ithalat %18’lik düşüş ile 2023 yılında 165.900.106 dolar olarak gerçekleşti.
