Türkiye’nin geleneksel sanayi kollarından biri olan tekstil sektörü, Bursa’nın en güçlü sektörü olma özelliğini halen koruyor. İleri teknolojisi ve yüksek kapasiteli sanayi tesisleri ile ülke ve bölge ekonomisinin en önemli itici gücünü oluşturan Bursa tekstil sektörü, iplik üretiminden konfeksiyon üretimine kadar çok geniş bir ürün yelpazesini içinde barındırıyor. Bursa’daki tekstil sektörü, pamuklu dokuma, suni ve sentetik iplik üretimi, yünlü dokuma, fantezi iplik üretimi, örme ve trikotaj, havlu, boya-apre-emprime, konfeksiyon, hazır giyim kollarında faaliyet gösteriyor.
Bursa sanayisinin ve ihracatını temelinde yatan ‘Çekirdek sanayi sektörü’ olarak nitelendirilen tekstil sektörü, gerek yurt içi gerekse yurtdışına yönelik üretim ve ihracat yapıyor. Dünyanın önde gelen markalarına kumaş ve konfeksiyon olarak da üretim yapan Bursa, günümüzde özellikle; ev tekstili, çocuk -bebek giyimi ve konfeksiyon alanında Türkiye’nin önde gelen üreticilerindendir. Türkiye’deki bebek ve çocuk konfeksiyon üretiminin büyük çoğunluğu Bursa’da gerçekleşiyor.
İpek Gibi Bursa
Bursa tekstil sektörünün tarihi günümüzden 1500 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Eski çağların en değerli hammaddelerinden olan ipek kumaşın Osmanlı Devleti döneminde Çin’den getirilerek ilk defa Bursa’da üretilmiştir. Bursa, Osmanlı Devleti döneminde de dokumacılığın merkezi konumundaydı. 1938 yılında kurulan Merinos Fabrikası hem Bursa’ya hem Türk tekstil sektörüne önemli katkılar sağlamıştır. Günümüzde ise; merinos fabrikası restore edilerek müze mimarisine uygun bir biçimde tasarlanmıştır.1970’li yıllarda kurulan polyester üretim tesisleri de dokumacıların hammadde kullanımında değişime sebep olmuştur. Bu dönemde doğal ipek lifinden suni ve sentetik iplik dönemine geçilmiştir. Bursa tekstil sektörü, ipekli dokumacılık merkezi olmaktan çıkarak kimyasal liflerin kullanıldığı iplik ve kumaşların üretiminin hakim olduğu bir tekstil merkezine dönüşmüştür. Bu dönemlerde geniş bir ürün yelpazesi olan çok sayıda fabrikayı bünyesinde barındıran Sümerbank, eğitim ve araştırma merkezine gereksinim duymuştur. Bu amaçla, 1972’de Bursa’da Tekstil Araştırma ve Eğitim Merkezi (TEAM) kurmuştur.
Bursa’da 2007 yılında araştırma merkezi kapsamında; Bursa Tekstil ve Konfeksiyon Ar-Ge Merkezi (BUTEKOM) kurulmuştur. Aynı zamanda Uludağ Tekstil İhracatçılar Birliği (UTİB) tarafından, yine 2007 yılında Bursa ve çevresindeki ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile Türkiye tekstil sektörünün geleceğine ait bir vizyon belirlemek üzere “Tekstil Teknolojileri Çalışma Grubu” (TTÇG) oluşturulmuştur.
Kara Tezgahlardan Modern Makine Dönemine Geçiş
Bursa’da 1980’li yıllarda küçük dokumacıların işyerlerinde oldukça yaygın olarak kullanılan ve sektörün simgesi olarak kabul edilen üretim araçları vardı. Bu üretim araçları; 1900’lerin başında Avrupa’da imal edilen dokuma makinelerinin gittikçe daha da kötüleşen kopyaları olan ilkel teknolojiye sahip ‘Kara tezgahlardı’ ODTÜ ile İGEME tarafından ortak bir proje sonucunda ortaya konulan envanter çalışmaya göre; Bursa’da 1988 yılında 27 bin kara tezgah ve 4 bine yakın yabancı orjinli dokuma makinesi bulunmaktaydı. Turgut Özal’ın Başbakanlığı sırasında başlatılan teşvik uygulamalar Bursa tekstil sektöründe yatırımların canlanmasına sebep oldu. “Kullanılmış makinelerin ithalatının serbest bırakılması” ise olağanüstü bir sektörel büyüme etkisi yaratarak Bursa’da tekstil patlamasına sebep oldu.
Bursa tekstil sektörü günümüzde modern makineler ile üretimine davam etmektedir. Türkiye’de bulunan 11 adet sentetik iplik fabrikasından 8’i Bursa’da bulunuyor. Sentetik iplik üretim kapasitesi bakımından Bursa, Türkiye’nin toplam kapasitesinin yüzde 75’ine sahiptir. Bursa tekstil sektöründe çalışan kişi sayısı ise yaklaşık 60 bindir.
Bursa Geleneksel Endüstri Dokusunda Odak Sayılabilecek Konumda
Tekstil sektörü ihracatının omurgası konumunda olan Bursa, özellikle suni ve sentetik dokuma üretimi; Bursa’daki toplam üretimin, ihracatın ve istihdamın en büyük bölümünü oluşturuyor. Bursa, toplam katma değerinin yüzde 25’ten fazlasını tekstil sektörüne yatırıyor. Bursa tekstil sektörü, geçmişten günümüze Bursa’nın geleneksel endüstri dokusunda odak sayılabilecek bir görünüm sergiliyor.
İhracat Yapılan Ülke Sayısı Her Yıl Artıyor
BUTEKOM’un faaliyet raporuna göre; Rusya, Almanya, Romanya, İran, Birleşik Krallıklar, İtalya ve Polonya olmak üzere dünyanın tüm kıtalarına 180’den fazla ülke ve bölgeye ihracat gerçekleştiriyor. Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçılar Birliği, 2012 yılında 495 milyon USD ihracat gerçekleştirdi. 2013 yılında da, 1.3 milyon dolar ihracata ulaştı. 2014 yılında ise; ihracatını 1 milyar 717 milyon 267 bin dolara yükseltti. Uludağ Tekstil İhracatçılar Birliği son yıllarda ise, uluslararası Ar-Ge proje pazarı, trend alanları, seminerler, eğitim gibi etkinlikler düzenlemiştir. Ayrıca, proje ve faaliyetleri ile sektöre örnek olma başarısını gösteriyor.
BUTEKOM Ar-Ge ve Ür-Ge Çalışmalarına Devam Ediyor
BUTEKOM bünyesinde teknik tekstil alanında da çalışmalar yapılıyor. Bu konu hakkında BUTEKOM Genel Müdürü Şengül Teke Yayın Grubumuza Konuştu: BUTEKOM’un 2007 yılından beri faaliyet gösterdiğini, 230 çalıştay ile 7 hafta süren bir çalışma sürecinin sonunda Ar-Ge merkezinin oluştuğunu söyledi. Son zamanlarda ise; 5 yıldır üzerinde çalışılan ‘Tekstil ve Teknik Tekstil Mükemmeliyeti’ projesini hayata geçirdiklerini belirten Teke, bu projeye Kalkınma Bakanlığı’nın da destek verdiğini ifade etti. Teke, “Proje ile laboratuvar alt yapısı daha kuvvetli olacak” dedi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Kümelenme Desteği kapsamında, “Bursa Ev Tekstil Kümesi” oluşturma çalışmalarına başladıklarını söyleyen Teke, bu proje için de Ar-Ge ve Ür-Ge çalışmaları yaptıklarını belirtti. Teke, BUTEKOM olarak bire bir firmalar ile de çalışmalar yapıp projeler ürettiklerini sözlerine ekledi.
