Güney Amerika tekstil pazarı, Asya bölgesindeki canlanmaya benzer bir süreç yaşıyor. Asya’nın özellikle Avrupa’ya yönelmesi gibi Latin üreticiler de Kuzey Amerika pazarına yoğunlaşmış konumda. Rakamsal olarak Asya bölgesinin çok gerisinde olmasına karşın, bu bölgenin gelişmekte olan ülkeleri hem ulusal ekonomileri hem de tekstil sektörleri ile büyüme sergiliyor. Bu bölgenin en büyük ülkesi konumunda ise Brezilya yer alıyor. 194 milyon civarında nüfusa sahip olan ülke, kişi başına 10 bin Dolar geliri ve 2 trilyon 284 milyar Dolarlık gayri safi yurtiçi hasılası (2011 yılı) ile dünyanın en büyük 8. ekonomisi olarak, hızlı bir büyüme eğilimi gösteriyor.
Brezilya, Türkiye’nin de uyguladığı gibi,1930’larda ithal ikameci bir sanayileşme politikası izledi. 1970’lerde yüksek bütçeli yatırımlarla ihracat üretim kapasitesini arttıran ülke, 1990’larda ticaretin serbestleşmesiyle dış rekabetin avantajlarını ve dezavantajlarını yaşamaya başladı. Ticaretin serbestleşmesi öncelikle dayanıklı olmayan tüketim malları sektörünü olumsuz etkiledi. Ayakkabı üretiminde dünyanın ilk önemli üretici ülkeleri arasında yer alan Brezilya, tekstil, hazırgiyim ve ayakkabı alanında hala Asyalı ucuz üretimlerle rekabetini sürdürüyor. Ülke; makine, elektrikli ekipmanlar ve otomotiv gibi geleneksel sanayi sektörlerinin yanı sıra, havacılık sanayi ve telekomünikasyon ekipmanları alanında da son yıllarda ciddi atılımlar gerçekleştirdi.
Büyümekte olan ülkeler kategorisinde yer alan Brezilya, pazarlardaki daralmalara duyarlı bir ekonomik görünüme sahip bulunuyor. Brezilya’nın üretim endüstrisi 2011 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0.16 büyüme gösterirken, tekstil yüzde 14.88, konfeksiyon yüzde 4.4 oranında azalma yaşadı. Aralık 2011’de bir önceki aya göre; tekstildeki azalış yüzde 5.0’a gerilerken, konfeksiyonda düşüş yüzde 9.4 olarak gözlemlendi. 2011 yılı Aralık ayı ile 2010 yılı Aralık aylarını karşılaştırdığımızda ise tekstildeki düşüş yüzde 17.52, konfeksiyonda ise yüzde 21.6 olarak şekillendi.
Tekstil ve Konfeksiyona 12 Milyar Dolar Yatırım
Brezilya ekonomisi içinde tekstil ve konfeksiyon, pamuk ve sonraki işleme süreçleriyle birlikte geleneksel bir üretim kolu olarak tanımlanıyor. Brezilya’da pamuk ve kumaş işletme ve atölyelerinin 18. yüzyılda görülmeye başlandığı belirtiliyor. Günümüzde ise Brezilya’da yaklaşık 30 bin tekstil firması bulunuyor ve yıllık 2 milyar Doların üzerinde ihracat kapasitesi söz konusu. 2000 yılında 22 milyar Dolar gelir elde eden ülkenin tekstil ve giyim üretimi, 2005-2010 aralığında yüzde 25.2 oranında arttı. 2010 itibariyle Brezilya, 2.25 milyon ton tekstil üretimiyle dünyanın en büyük 5. tekstil üreticisi iken, 1.96 milyon ton üretimiyle en büyük 4. giyim üreticisi oldu. Bu artışta iç pazarda talebin yüzde 50 artışın etkisi öne çıkıyor. Pamuk ve iplik üretimini kumaş üretim süreciyle birleştiren Brezilya, günümüzde en büyük 5. pamuk üreticisi ve 2. denim kumaş üreticisi konumunda bulunuyor.
Ülkenin tekstil ve konfeksiyon ithalatı 2011 yılında yüzde 24 oranında artarken, ihracatı yüzde 1.4 oranında azaldı. 2010 yılı ile karşılaştırıldığında Brezilya’nın sektörel ticaret açığı pamuk elyafı dışarda olmak üzere, yüzde 34.8 büyüdü. Tekstil ve konfeksiyon sektöründe oluşan iş dengesi Kasım 2010’da -429 iken, Kasım 2011’de -7,801 olarak gerçekleşti. Tekstil endüstrisine son yıllarda 12 milyar Dolara yakın yatırım gerçekleştiren Brezilya, 2010 yılında 2 milyar Dolar ve 2011 yılında 2.5 milyar Dolar yatırıma imza atarak; altyapısını ve makina parkını güçlendirdi, sektörde çalışanlara dönük eğitimler gerçekleştirdi. ITMF’nin (Uluslararası Tekstil Üreticileri Federasyonu) 2009 yılı verilerine göre Brezilya’nın 4.785.782 kısa elyaf iğ kapasitesi, 202.000 uzun elyaf iğ kapasitesi ve 344.140.140 open-end rotor makine parkı bulunuyor. 2010 yılında Brezilya, Güney Amerika’nın kısa elyaf iğ kapasitesinin yüzde 51,1, uzun elyaf iğ kapasitesinin yüzde 29.7 ve open-end rotor kapasitesinin de yüzde 70.2’sine sahip konuma yükseldi.
Sektörün Temsilcisi ABIT
Tekstil ve hazırgiyim sektörünün ülke çapındaki önemli örgütleri arasında 1960’lı yıllarda kurulan ABIT (Associação Brasileira da Indústria Têxtil e de Confecção- Brezilya Tekstil ve Konfeksiyon Endüstri Birliği) ve Sinditextil-SP (Sao Paulo Eyaleti Dokuma ve iplik Eğirme Endüstrileri Birliği) öne çıkıyor. ABIT ve Apex-Brasil tarafından 2001 yılında oluşturulan Brezilya Textil Tedarik Stratejik Programı (TexBrasil) sektörün küresel pazardaki gücünü arttırmayı hedefliyor.
Sektörün 2012 yılı için tahminlerde bulunan Brezilya Tekstil ve Giyim Birliği (ABIT) Yetkili Yöneticisi Fernando Valente Pimentel, tekstil ve konfeksiyon sektöründe yüzde 1.5’lik büyüme öngördüklerini söyledi. Pimental, Hazırgiyim perakende sektöründe ise yüzde 3’lük fiziksel büyüme ve 63 milyar ABD Doları büyüklük beklediklerini açıkladı. Pimental; “Sektörün iş yaratımının sabit kalacağını düşünüyoruz. Brezilya ticaret dengesi 11 milyar Dolar olarak gerçekleşecek. Piyasa yapıcılarının tahminlerine göre 2012 yılında gayri safi yurtiçi hasılası yüzde 3.09 oranında büyüyecek” dedi.
Brezilya’nın Güney Amerika’nın en güçlü sektörü olduğunu dile getiren Fernando Valente Pimental, bu bölgede Brezilya’nın en önemli iş partnerlerinin Güney Amerika Ortak Pazarı (MERCOSUR- Brezilya, Arjantin, Uruguay, Paraguay ve Venezuela oluşturuyor) ve Kolombiya olduğunu açıkladı. Arjantin’de bu dönemde sanayisizleştirme politikasının yürütüldüğünü savunan Pimental, Arjantin hükümetinin, yerel tekstil endüstrisinin baskısı nedeniyle Brezilya’dan yapılan tekstil ithalatına kısıtlama getirdiğini söyledi. Bunun serbest ticaret bölgesi içinde kabul edilemez bir durum olduğunun altını çizen Pimental sözlerine şöyle devam etti; “Brezilya hükümeti, Uruguay ve Paraguay’dan yapılan ithalatın etkisiz kılınması (anti-circumvention) için bir takım kararlar aldı. Çünkü burada Çin çok önemli bir ithalat gücüne ve payına sahip. Battaniye ve yorgan ürünlerinin yüzde 90’ı tamamen Çin’de üretilmiş olarak geliyor. MERCOSUR bölgesi genel olarak dikime dayalı bir yapıya sahibiz. Bu ithalat kabul edilemez. Asya’dan kaynaklanan bu haksız rekabetten, birçok Güney Amerikalı sektör temsilcisi kötü etkileniyor.”
Sektör Tüm Bölgelere Yayıldı
Brezilya’nın batıdaki en geniş tekstil ve pamuk zincirine sahip olduğunu ifade eden Pimental, elyaftan hazırgiyime kadar entegre olmuş bu zincirle en güçlü ülke olduğunu söyledi. Brezilya’yı Latin Amerika’ya giriş kapısı olarak nitelendiren Pimental, Brezilya’da gerçekleştirilen Premiere Vision fuarına Latin ülkelerinin yanı sıra denizaşırı ülkelerden de gelen sektör profesyonelleri olduğunun altını çizdi. Pimental; “Dünyanın en büyük beşinci moda haftasını gerçekleştiriyoruz” diyen Pimental, Güney Amerika’da rakipleri olmadığını kaydetti. Üretim altyapımızdaki ağır vergi kısıtlamalarından kaynaklanan pahalılığımıza rağman bu avantajlarımız bizi üstün kılıyor. Burada tek rakibimiz belirttiğim gibi Asyalılar’dır” diye konuştu.
Brezilya’nın ekonomik olarak büyüme eğiliminde olduğu için küresel ekonomik krizden doğrudan etkilenmediğini dile getiren Pimental, ancak Amerika ve Avrupa’daki alıcılardan kaynaklanan piyasa durgunluğunun kendilerini de etkilediğini belirtti. Bu süreçte sadece ihracat rakamlarının etkilenmediğini açıklayan Pimental, aynı zamanda Çin’in direkt olarak Brezilya pazarındaki gücünün de arttığını gözlemlediklerine kaydetti. Pimental; “Bu yüzden, ticaret dengemiz 2006’dan bu yana negatif bir görünüme sahip. Ayrıca, ticaret açığımız 2009, 2010 ve 2011’de önemli ölçüde artış gösterdi” dedi.
Latin pazarı içinde Brezilya’nın kendi kendine yetebilme gücünün yanı sıra pamuk zincirinde de güçlü konumda bulunduğunu dile getiren Pimental, Brezilya’da üretilen pamuğun yüzde 99’unun iç pazara verildiğini, hatta pamuk elyafı ihraç ettiklerini hatırlattı. Mısır elyafı ile aynı kalitede uzun pamuk elyafından az miktarda ithal ettiklerini söyleyen Pimental, yapay elyafların ise halen yoğun olarak ithal edildiğini kaydetti. Brezilya’da petrol kaynaklarının bulunması nedeniyle Brezilya’daki tekstil şirketlerinin çoktan sentetik elyaf üretmeye başladığını dile getiren Pimendal; “Artık gittikçe ithalatçı konumdan ihracatçı konuma geçeceğiz. Keten ve yün gibi sürdürülebilir elyafları veya şeker ve bambu kamışı gibi yapay elyaflardan üretilen ürünleri kendi doğal kaynaklarımızda kullanıyoruz” diye konuştu.
Brezilya’nın tekstilde katma değeri yüksek seğmentlerde öne çıktığını dile getiren Pimental, plain kumaş (denim), yatak, banyo ve masa segmentleri bu kapsamda sıraladı. Hazırgiyim alanında ise deniz giyimle önde olduklarını söyleyen Pimental, Brezilya’daki tekstil bölgeleriyle ilgili şunları söyledi; “Tekstil, Brezilya’ya boydan boya yayılmıştır.Brezilya’nın kuzeydoğu, güney, güneydoğu ve Bato merkezi bu endüstride çok güçlü. Bu bölgelerde moda organizasyonları ve fuarları sürekli olarak gerçekleştiriliyor. Birçok dantel ve nakış işçisini barındıran kuzeydoğu el işe işlenen terbiyeye hakim. Güneydoğu işin merkezi Kabul ediliyor ve büyük dış giyim üreticileri burada bulunuyor. Rio ve Sao Paulo’da moda haftalarımız düzenleniyor. Güneyde daha çok pamuk lu yatak, banyo ve masa segmentleri göze çarpıyor. Merkez batıda ise iplik eğirme makinaları çok güçlü”
2012 yılına dair sektörel beklentilerini de dile getiren Pimental, sektördeki şirketlerin ödemek zorunda olduğu çeşitli vergilerde Brezilya hükümetinin vergi oranlarını düşürmesi gerektiğini kaydetti. Pimental sözlerini şöyle bitirdi; “Brezilya dünyada en yüksek vergi oranlarına sahip ülkelerden birisi. Bu bizim en zayıf noktalarımız. Eğer bu noktada da güçlenirsek, bütün tekstil ve hazırgiyim tedarik zincirinde çok iyi bir performansı garantileyebiliriz.”
