Uluslararası sözleşmeler çalışma hayatında iş sağlığı ve güvenliği yasasını zorunlu kılıyor. 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe giren iş sağlığı ve güvenliği yasası, birçok fabrika ve işyerinde yaşanan yaralanmalı ve ölümlü kazaların önüne geçmeyi hedefliyor. Tekstil sektöründeki yaşanan kazalar karşısında önlem amaçlı uzman hizmetler sunan Acar Ortak Sağlık Güvenlik Birimi, yeni düzenlemede yer alan uygulamalar için özel çözümler sunuyor. Yeni düzenleme; iş sağlığı, çalışma ortamı güvenliği açısından önemli yaptırımları beraberinde getiriyor. Risk değerlendirmeleri sonucunda alınan kararlara göre çalışmanın devam edip etmeyeceği belirlenecek. Risk kalkmadan çalışma yapılamayacak. Özellikle Türkiye’de yaşanan yıllık 80 bin kazada 2000 çalışanın hayatını kaybettiği düşünülürse, yeni sistemin koruyucu yaptırımlarıyla birlikte yaşanan sıkıntıları en aza indireceği belirtiliyor. AB uyum sürecinde mutlaka atılması gereken adımlar arasında yer alan bu uygulamanın en önemli gerekçesi ise iş kazasının yoğun olarak yaşanması. Yasa, özel sektör ve kamu çalışanlarını da kapsarken, sayısal anlamda oldukça geniş bir kesime hitap ediyor. İş Sağlığı ve Güvenliği (İGS) kapsamı dışında kalan kesim ise; güvenlik güçleri, afet ve acil durum birimleri, ev hizmetleriyle esnaf işyerleri olacak. Ancak yanında işçi çalıştıran esnaf da yasa kapsamında sayılacak.
Yasada iş yerlerinin sınıflandırılması da yapılan işin tehlike derecesine göre “Çok Tehlikeli, Tehlikeli ve Az Tehlikeli” olarak üç kategoriye ayrılıyor. Çok tehlikeli işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli işyerlerinde (B) sınıfı, az tehlikeli işyerlerinde (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı çalıştırılacak. Ayrıca bütün tehlike sınıflarındaki işyerleri de hekim istihdam edecek. Daha önceki uygulamada işverenin dışarından sağladığı uzman hekim desteği ortadan kalkıyor ve yeni İSG yasasına göre, bütün işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi zorunlu hale geliyor. Yani üç işçi çalıştıran bir işyeri dahi bir iş güvenliği uzmanı ile hekiminden hizmet alacak.
Küçük İşletmelere Mali Destek Sağlanacak
Yeni yasa ile iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında 50 işçi sınırını kaldırdığından, küçük işyerleri için yeni maliyetler söz konusu olacak. Ancak yasaya konulan bir hükümle, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 10'dan az işçi çalıştıran işverenlere destek sağlayabilecek. Yasanın yükümlülüğü ise; Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinden 10 çalışandan az kişinin istihdam edildiği firmalarda yasanın yayım tarihinden iki yıl sonra, 10 kişiden az çalışanın olduğu tehlikeli ve az tehlikeli işyerleri için yasanın yayım tarihinden üç yıl sonra, 10 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinden tüm tehlike sınıfları için yasanın yayım tarihinden bir yıl sonra başlayacak. Burada merak edilen konuların başında ise, bütün işyerlerine yetecek kadar iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin sağlanamaması durumu geliyor.
İSG yasasıyla birlikte, mesleki eğitim gerektiren işlerde, eğitim belgesi olmayan kişiler çalıştırılamayacak. İş Güvenliği Uzmanı ve İş Yeri Hekimi istihdamı ile beraber çalışan sayısına ve işletmenin sektörüne bakılmaksızın yasa gereği işverenden uygulanması istenen bazı analiz ve eğitimler belirlendi. Risk Analizi ve Risk Analizi Eğitimi, İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Eğitimi, Acil Eylem Planı işverenden beklenen adımlar olarak öne çıkarken, bakanlık tarafından yapılacak denetimlerde; iş sağlığı ve güvenliği ihlalleri için idari para cezası verilebilecek, cezalar 80 bin liraya kadar çıkabilecek. Bunun dışında işyerinde faaliyetlerin durmasına kadar önemli yaptırımlar uygulanacak. Ayrıca büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri, işe başlamadan önce Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi veya Güvenlik Raporu hazırlayacak. Bu belgeler bakanlıkça incelendikten sonra faaliyet başlayacak. Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi hazırlamayan işverene 80 bin lira, Güvenlik Raporu hazırlamayan işverene 50 bin lira ceza kesilebilecek.
