Sırbistan, ikili ekonomik ilişkilerin yanı sıra Türk ürünlerinin AB’ye ulaşımı açısından Türkiye için kilit bir ülke konumunda bulunuyor. Son dönemde AB’ye kolay erişim imkanına odaklanan Türk şirketler, Sırbistan’ın Başkenti Belgrad’a yatırım yapmaya devam ediyor.
Sırbistan ile Türkiye arasında 2010 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması gereği 2015 yılından bu yana sanayi ürünlerinin karşılıklı ithalatı gümrüksüz yapılıyor. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre, Türkiye ile Sırbistan arasındaki ticaret hacmi 2017 yılında bir önceki yıla göre rekor düzeyde yüzde 30 artarak 1,1 milyar dolar civarında gerçekleşti. İki ülke arasındaki ticari potansiyel göz önüne alındığında Sırbistan pazarında ülkemiz firmaları açısından önemli fırsatlar öne çıkıyor.
Sırbistan hükümeti tarafından verilen teşviklerin de ülkeyi cazip hale getirmesi ile birlikte şimdiden tekstil sektöründen 10 şirket, Sırbistan'a 100 milyon dolarlık yatırım yaptı. Aynı zamanda Sırbistan'ın yüksek eğitimli iş gücü ve düşük asgari ücret oranı bu cazibeye katkıda bulunuyor. Şirketler mevcut yatırımların yanı sıra, yeni yatırım planları ile birlikte gelecekte kapasitelerini artırmayı hedefliyor.
Teşvik Sistemi Talebi Arttırıyor
Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Tanju Bilgiç tarafından yapılan açıklamada, Türk şirketlerinin Belgrad' da 15 bin Sırpa istihdam sağladığı ifade edildi. Bilgiç, açıklamasında yakında açılacak yeni bir fabrika ile birlikte bin kişiye istihdam sağlanacağını dile getirdi.
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi ise Türk şirketlerinin Sırbistan'a artan ilgisi konusunda, teşvik siteminin ve düşük asgari ücretin etkili olduğunu belirtti. Tanrıverdi, “Sırbistan'da tekstil sektöründe bilindik orta ve büyük ölçekli firmalar dışında otomotiv sektöründen Türk firmaları yer alıyor. Sırbistan'ın yatırımcılar için uyguladığı 2 farklı teşvik bulunuyor.” dedi.
İstihdam teşviklerinin çok cazip olduğu ülkede, iş adamlarının yaptıkları yatırımın yüzde 30'dan fazlasını yatırım tamamlanınca nakit olarak geri aldıklarını aktaran Tanrıverdi, Türkiye'de ithal ham maddede vergilerden dolayı maliyetlerin yüksek olduğuna da dikkat çekti.
Türk Tekstilcilerinin Sırbistan Yatırımları
Sırbistan’da hazır giyim alanındaki yatırımlar mağaza açılışları ile de devam ediyor. LC Waikiki, DeFacto ve Tudors bunlardan sadece bazıları. Son yıllarda Türk firmalarının mağaza sayısı da yatırımlar kadar hızlı artıyor.
Sırbistan’daki ilk Türk yatırımcılardan biri olan Jeanci Tekstil’in ardından, Aster Tekstil, Tibet Moda gibi firmalar ülkeye yatırım yapan diğer isimler oldu. 2010 yılında yatırım kararı alan Jeanci firması günümüzde binden fazla kişiye istihdam sağlıyor. Aster Tekstil ise Niş şehrinde 10 milyon Euro değerinde bir yatırıma imza attı. Sırbistan’da yatırım yapan bir başka Türk şirketi Tibet Moda’nın ise Çuprija şehrindeki fabrikada yaklaşık bin çalışanı bulunuyor.
Tay Group şirketlerinden Taypa da Sırbistan’da yapmayı planladığı yeni tekstil yatırımı için harekete geçti. 10 Ekim 2017 tarihinde Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da, Sırbistan Ekonomi Bakanı Goran Knezevic ile Tay Group Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Toprak tarafından imzalanan İyi Niyet Anlaşması (Memorandum of Understanding) kapsamında Kraljevo şehrinde kurulması planlanan hazır giyim ve konfeksiyon fabrikası için önümüzdeki 5 yılda toplam 35 milyon euroluk bir yatırım yapılması planlanıyor.
Sırbistan Ekonomisi Hakkında
Sırp ekonomisi temel olarak yabancı sermaye destekli imalat sektörüne ve ihracata dayanıyor. Sırbistan büyüme potansiyeline sahip ülkelerden biri olarak tanımlanıyor. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanan ülke raporuna göre, 2016 yılında yüzde 2,8 oranında artan GSYİH, 2017 yılında yüzde 1,9 artışla 41,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sabit yatırımlar yüzde 5,3 oranında artmış, sanayi üretimi yüzde 3,9 artarken, tarım üretimi yüzde 10 azalmıştır. Özel tüketim harcamalarının ise 2018-2020 yılları arasında ortalama yüzde 3,3 artacağı beklenmektedir. Sırbistan ekonomisinin en önemli konuları arasında yüksek işsizlik oranı ve yeni iş alanları yaratılması, enflasyon, yüksek kamu harcamaları, gittikçe büyüyen kamu borçlanmaları, artan kamu ve özel dış borçlar, yeni yabancı yatırımların çekilmesi gibi konular yer alıyor.
Sırbistan ekonomisini çekici kılan unsurlar arasında ise, ülkenin stratejik konumu, göreceli ucuz ve kalifiye olan bir işgücüne sahip olması, AB, Rusya, Türkiye ve CEFTA Ülkeleri ile yapılan Serbest Ticaret Anlaşmaları ve yabancı yatırımlara uygulanan oldukça cömert teşvik paketleri bulunuyor.
