Hem dövizdeki oynamalar hem de yüksek vergiler nedeniyle dünyanın en pahalı akaryakıtını kullanan Türkiye, 1 Nisan itibariyle enerjide de yeni zam sürprizleri yaşadı. Mart ayı sonunda elektriğe yüzde 8.1, Nisan başı itibariyle de doğalgaza gelen yüzde 18,77 zamla birlikte üreticilerin maliyetlerinde yüksek artışların yaşanacağı ve küresel rekabette olumsuz yansımaları olacağı belirtiliyor. Yapılan zamlarla ilgili değerlendirmelerde bulunan Enerji Bakanı ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, elektriğe ve doğalgaza gelen yüklü zamların sebebini ise ‘Arap Baharı’ olarak gösterdi.
Bakan Yıldız, akaryakıt elektrik ve doğalgaza yapılan zamların zorunluluktan kaynaklandığını belirterek, uluslararası gelişmelerin fiyat artışlarında etkili olduğunu dile getirdi. “Yaptığımız zamlar istemediğimiz zamlardı” diyen Yıldız; doğalgaza yapılan zamda, Kuzey Afrika ve Suriye’deki gelişmelerin yanı sıra İsrail-İran gerginliğinin oluşturduğu siyasi istikrarsızlığın etkili olduğunu, bunların bedelini enerji sektörünün ödediğini savundu. Yıldız sözlerini şöyle sürdürdü; “Ham petrol fiyatlarındaki yükselme, doğalgazdaki fiyatları etkiliyor ve aynı zamanda taleplerin düşmüş olmasından, arzın yetersizliğinden veya talebin yükselmesinden dolayı değil, yalnızca bizim dışımızda oluşan siyasi istikrarsızlıklardan kaynaklanan sebeplerle bu fiyatlar yükseldi. O yüzden bu zam yapılmak durumunda kalınmıştır.” Yıldız, ithal edilen petrol ve doğalgaza son 19 ayda yüzde 29 zam geldiğini hatırlatarak, hem dövizin yükselmesi hem de ham petrol fiyatının yükselmesinin bu zamların zeminini hazırladığını belirtti.
Enerji Maliyeti Sürekli Artıyor
Hatırlanacağı gibi, Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK), 1 Nisan’dan itibaren geçerli olmak üzere elektrik fiyatlarına Kilovatsaat (kWh) bazında vergi ve fonlar dahil olmak üzere yüzde 8.1 oranında zam yapmıştı. EPDK, elektrik perakende satış fiyatını oluşturan maliyetlerdeki değişmeler nedeniyle TETAŞ’ın tarife teklifinin değerlendirilerek karara bağlandığını açıkladı. Yapılan yeni fiyat düzenlemesi ile; meskenler yüzde 9,26, sanayi yüzde 8,71 ve ticarethaneler yüzde 4,33 oranında elektrik zammı gördü.
Akaryakıta gelen kısa süredeki sık zamların ardından elektriğe gelen zammın şoku geçmeden 1 Nisan itibariyle doğalgaz fiyatlarında da büyük çapta bir zam yaşandı. Yüzde 18.72 oranında zamlanan doğalgaz ile hem mesken sahipleri hem de sanayi ve üreticiler maliyet açısından yeni bir zorlukla baş başa kaldı. Doğalgaza en son zam, Ekim 2011 tarihinde konutta yüzde 14,3, sanayide yüzde 13,7 oranında yaşanmıştı. Aynı tarihte elektrik fiyatlarında konutlarda yüzde 9,57, sanayide ise yüzde 9,26 oranında artış yaşanmıştı.
Bu güncel zamlarda Arap ülkelerindeki gelişmelerin etkili olduğunu belirten Bakan Yıldız’ın demeçlerini teyit eden bir açıklama da IMF’den geldi. IMF, ‘Arap ülkeleri, halkı sakinleştirmek için harcamalarını yüzde 59’lara varan oranda artırdı, bu da petrol fiyatlarına yansıdı’ şeklinde açıklamada bulundu. 11 Arap ülkesinden 8’inde yaşanan ve rejim değişikliğine giden sosyal gelişmelerin petrol fiyatlarında ciddi artışa neden olduğu vurgulanıyor.
İthal Doğalgazdan Elektrik Üretiyoruz
Türkiye, ithal ettiği doğalgazın yüzde 55’ini elektrik üretimine, yüzde 23’ünü sanayiye ve yüzde 22’sini de konutlara ayırıyor. Doğalgazdan elektrik üretimi gibi bir durum olduğu için, doğalgaza gelen bir zam direkt olarak elektrik fiyatlarına yansıyor.
