Denim, günümüzde moda endüstrisinin vazgeçilmez kumaşları arasındaki yerini koruyor. Denim kumaşının yenilikçi kullanımları, iplikten dokumaya giden süreçte teknolojilerin gelişimini de etkiliyor.
Denim sektöründeki gelişmeleri yayın grubumuzla paylaşan Burteks Tekstil Genel Müdürü Recep Bekdemir, Türkiye Temsilciliğini yürüttüğü Morrison Textile Machinery ve Ukil Machinery Co. Ltd’nin dünya çapında markalara sunduğu denim teknolojileri hakkında bilgi verdi.
Denim sektörü büyüdükçe denime yönelik teknolojiler de değişiyor. Temsilciliğini yürüttüğünüz markalar ile denim üreticilerine hangi spesifik teknolojileri sunuyorsunuz?
Denim, günümüzde kumaş açısından çok değişti, tabi pazar talepleri açısından da öyle. Denim kumaşın şeklini artık üretici değil tasarımcı belirliyor. Bu açıdan bakarsak denim sektöründeki teknolojilerin de bu sürece uyum sağlamak gibi bir mecburiyeti var. Denim kumaş üretiminde yer alan prosesler, boyama ve terbiye işlemleri, yeni uygulamalarla farklı kumaş türleri elde etme noktasında oldukça değişti. Bu değişiklikleri uygulamak üzere makinalar üzerinde de bazı değişiklikler yapılmakta. Örneğin, denim kumaşlarda strech, süper strech gibi değişik örgü şekilleri kullanılmaya başlandı. Yani atkıda, çözgüde veya her ikisinde birden strech kullanılan denim türleri var. Günümüzde Türkiye’de jean mağazalarında rijit yani elastik olmayan kumaş bulmanız çok zor. Tüm bu gelişmeler makinelerde de bazı değişikliklere neden oluyor.
Morrison Textile Machinery, bu konuda gelişmelere ayak uydururken iki şeyi göz önünde bulunduruyor. Birincisi bu tip kumaşları üretebilecek alt yapıyı oluşturmak, ikincisi ise otomasyonu kişilerden bağımsız şekilde yukarıya taşımak. Morrison, geçmişte müşterilerine makineler satarken otomasyonu başka firmalar yapardı. Ancak yaklaşık 10 yıldır Morrison ürettiği makinelerin otomasyonunu da kendisi yapmaya başladı. Otomasyon konusunda gerekli cihaz ve kontrol ünitelerinin yanı sıra otomasyon yazılımlarının tamamı Morrison’dan geliyor. Bu yazılımlar müşterilerimizin kendi genel fabrika otomasyonuna da bağlanabiliyor.
Morrison makineleri rakiplerine göre ‘pahalı’ olarak nitelendiriliyor. Morrison’un farkı nedir, denim sektöründe müşterilerine sağladığı avantajlar neler?
Morrison’un sunduğu teknoloji, sürdürülebilirliği ve kalitesi, fiyat konusuna yansıdığı için göreceli olarak pahalı olarak algılanıyor. Ancak bu faktörlerin göz ardı edilemeyecek kadar önemli olduğu da unutulmamalıdır. Morrison tarafından 1986 yılında üretilen makine ile 2017 yılında üretilen makine, günümüzde hiçbir problem olmadan birbiri ile yan yana çalışmaktadır. Eski makinelere yapılan bazı ilave modernizasyon çalışmaları da bu makineleri sürdürülebilir hale getirmektedir. Eğer bir firma 1986 ve 2018‘de hala aynı makineyi kullanabiliyorsa bu çok büyük bir başarıdır ki ürünler değişen pazar şartlarına rahatlıkla ayak uyduruyor demektir.
Müşterilerimizden Kipaş Denim, Bossa, Tüsa Denim ve Çalık Denim, mevcut makinelerine 2017-2018 model Morrison halat boya ve hazırlık makinelerini ekleyerek üretimlerine devam etme kararı vermiş böylece Morrison ve onun ürettiği teknolojiye olan bağlılık ve güvenlerini yinelemişlerdir. Bu kadar yıl sonra aynı makinenin yeni versiyonu önceki makinelerle yan yana çalışacak. Morrison, Amerika’da Güney Carolina’da gerçekleştirdiği üretim ile hem kalite hem de teknik özellikler bakımından farklılık yaratıyor.
Morrison’un müşterilere önemli bir maliyet avantajı sağlayan patentli Peak Washer teknolojisi ve sürdürülebilirlik yaklaşımı hakkında bilgi alabilir miyiz?
Peak washer su tasarrufu ve halat açma performansını arttıran bir teknoloji. Bu teknoloji, yüzde 30-40 oranında su –atık su ve buna bağlı enerji tasarrufu sağlıyor. Düşük miktarda suyla bile daha iyi bir yıkama efekti sunuyor. Bildiğiniz gibi sürdürülebilirlik artık dünya çapında çok önemli bir konu. Global hazır giyim firmaları, sürdürülebilir teknolojiler kullanan firmalarla çalışmayı tercih ediyorlar. Hatta kumaş üretimindeki su harcamalarını ölçerek buna göre çalışacakları firmaları belirlediklerini biliyoruz. Bu noktada Morrison, Peak Washer teknolojisi ile önemli bir avantaj sunuyor.
Indigo Halat Boyama tekniği ile slasher (çözgü) boyama tekniği arasındaki farklılık nedir?
Halat boya makinesinde çok sayıda iplik halat haline getirilerek bir bütün olarak işlem görür. Slasher makinesinde ise iplikler çözgü tülü şeklinde işlem görür. Her iki sistemde de dalma, sıkma ve havalandırma/oksidasyon işlemleri ipliklere uygulanır. Morrison Halat Boyama makinelerinde 10 ton basınçla sıkma işlemi yapılır, çözgü boyamada ise bu ancak 3 ya da 5 ton basınçla yapılabilir. Çünkü halat boyada iplikler (çok sayıda) demet şeklinde olduğu için sıkılırken sorun yaşanmaz ama slasher’da daha fazla ağırlıkla sıktığınızda ipliğin geometrisini bozulacağından fazla basınç uygulanmaz. Ayrıca halat demeti daha büyük bir kütle olduğu için boyanın penetrasyonu (emilimi) çok daha yüksektir. Bu da halat boyada çok daha derin (koyu) renklerin elde edilmesine imkan verir.
Bir diğer farklılık ise boyama sırasındaki telef (atık) iplikler; örneğin, kısa metraj bir kumaş siparişi aldınız ve slasher makinesi ile çalışıyorsunuz. Makinedeki iplik yolu boyu yaklaşık 750 metre. Tip değişimleri sırasında doğal olarak makine üzerinde kalan son 750 metre iplik kullanılamaz olur ve 750 metre boyalı iplik telefe gider. Bu sebeple kısa metraj üretimlerde çok yüksek oranda ürün kaybı oluşmaktadır. Örneğin 3 bin metrelik bir siparişte yaklaşık yüzde 25 oranında fire verirsiniz. Siz bu malı yüzde 25 fireyle nasıl satıp kar edebilirsiniz? Bir de dokuma sırasında ve terbiye de eklenecek fireleri de düşünürseniz bu şartlarda üretim ne kadar karlı olabilir? Bu problem slasher sisteminden kaynaklanmaktadır.
Halat boyada telef neredeyse hiç olmaz. Bu makinede genelde polyester iplikten bir kılavuz vardır. Örneğin 3 bin metrelik bir üretimde, üretimin sonu gelmeden halatların ucuna bu kılavuz ipi saç örgüsü gibi tutturulur. Üretim makinenin sonuna geldiğinde kılavuz da makinedeki yerini almış olur ve bir sonraki tip için makine hazırdır. Tüm bu avantajlardan dolayı dünyadaki ve ülkemizdeki denim kumaş üreticileri Morrison Halat Boya makinelerini tercih etmektedir.
Denim alanında, slasher ve haşıl makineleri üretmeye başlayan yerli üreticiler oldu. Onların pazara girmesiyle Morrison’un Türkiye’deki fiyat stratejisi değişti mi?
Morrison, fiyatlarını pazarda oluşan diğer üreticilerin fiyatlarını baz alarak oluşturmamaktadır. Öncelikli kriter, sürdürülebilir kalitenin ve teknolojik gelişmelerin takibidir. Fiyat oluşturulurken hiçbir şekilde üretim ve servis kalitesinden ödün verilmemektedir. Morrison, Türkiye’de satış yaparken müşterilerine makinenin özelliklerine göre özel fiyatlar sunar. Her müşterimize de bu konuda elimizden gelen kolaylığı sağlarız.
Türkiye pazarında Morrison’un satışları nasıl?
Morrison, 2017 yılında Türkiye’de çok iyi satış seviyesine ulaştı. Morrison’un satış konusundaki felsefesi şöyle; üretim kalitesinden, süreklilikten ve servis hizmetlerinden feragat etmeden satışlarını gerçekleştiriyor. Halat boyanın yanı sıra halat sarma, halat açma, terbiye ve sanfor makineleri de portföyünde bulunuyor. 2017 yılı Morrison’un satışları açısından dünya genelinde oldukça iyi geçti.
Mümessilliğini yürüttüğünüz Ukil Machinery Co. Ltd hakkında bilgi alabilir miyiz?
Ukil Asya’daki en önemli dokuma hazırlık makineleri üreticilerinden biridir. Aynı zamanda, Morrison’un halat açma makinelerini yapan bir firma. Bunun yanı sıra pamuk ve sentetik haşıl makinaları, seri çözgü, konik çözgü gibi her tür çözgü makinesini de üretiyor.
Ukil’in Türkiye pazarında tercih edilmesindeki en önemli özellikleri neler?
Ukil, pazara girmek için oldukça özverili çalışıyor. Hem fiyat hem de kalite konusunda oldukça iyi durumda. Haşıl makinesinda 3 dalma, 3 sıkma yapabilen özel bir teknesi var. Bu şekilde haşıl maddesini elyafın her yerine nüfuz ettirebilmek oldukça kolaylaşıyor. Şu anda İskur Denim’de bir adet haşıl makinesi çalışmaktadır, ikincisi de sevk edildi. Ukil bu pazarda yavaş yavaş güçleniyor.
Burteks Tekstil olarak temsilciliğini yürüttüğünüz markalarla 2018 yılında nasıl bir hedef belirlediniz?
2017 yılında yaptığımız satışların, satış sonrası işlemlerinin takibinin yanı sıra 2018 yılı için de çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğiz. Türkiye’de ve Özbekistan’da yürüyen projelerimiz var. Ayrıca 2017 de yatırım yapan Bossa, Çalık Denim, İskur Denim gibi firmaların da yatırımlarının devamını bekliyoruz. Umuyorum ki 2018 de firmamız için iyi bir yıl olacak.
