Türkiye geçtiğimiz yıl, Amerika Birleşik Devletleri’nden pamuk ithalatının yaklaşık yarısını oluşturan 500 milyon dolar değerinde 1.1 milyon balya ABD pamuğu ithal etti. ABD pamuğunun en büyük müşterisi olan Türkiye, yapılan bu ithalat hakkında damping soruşturması başlattı. Bu dönemlerde gerileyen küresel pamuk fiyatlarına bakıldığında, ABD aleyhine başlatılan bu üçüncü soruşturma küresel pamuk ticaretinde gerilimin arttığını işaret ediyor.
Memphis pamuğu olarak geçen 5201 gümrük tarife pozisyonu (GTP) altında sınıflandırılan karde edilmemiş ve penyelenmemiş pamuk ürününe başlatılan soruşturmanın başvuru üzerine gerçekleştirildiğini ifade eden bakanlık yetkililerinin yaptığı incelemelerde ABD için normal değer tespiti için hem Memphis pamuğunun 2013 yılı ortalama borsa fiyat verileri hem de ABD’nin üçüncü ülkelere gerçekleştirdiği ihracatın birim fiyatları kullanıldığını belirtti. Yapılan inceleme de ayrıca ABD’den, Türkiye’ye gerçekleştirilen satışların ihraç fiyatının belirlenmesinde ve ürünün normal değerinin hesaplanmasında kullanılan döneme ilişkin Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerinden elde edilen ağırlıklı ortalama ihraç fiyatı esas alındığı, tespit edilen normal değerler ile Türkiye’ye ihraç fiyatı mümkün olduğu ölçüde aynı ticari aşamada karşılaştırılarak, ABD menşeli inceleme konusu ürün için hesaplanan damping marjının ihmal edilebilir oranın üzerinde olduğunun görüldüğü belirtildi.
Yerli Üretici Pazar Kaybetti
Açıklamanın devamında 2011-2013 döneminde Türkiye pamuk pazarının yüzde 13 büyüdüğüne ancak yerli üreticinin pazar kaybettiğine dikkat çekerek, bahsi geçen dönemde yurtiçi üretim ve üretimden satış miktarının gerileyerek, yerli üreticinin pazar kaybettiğine işaret eden bakanlık konu soruşturma ile ilgili gerekçesinde “Bu durumun başta ABD menşeli olmak üzere ithalat üzerinden telafi edildiğini görüyoruz. Bu durum da fiyat kırılmasına neden olmuş, yerli üretici zararına satış yapılmış" ifadelerine yer verdi.
Ekonomi Bakanlığının, İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliği, Resmi Gazete’de yayınlanan ifadelere göre yapılan ithalat ve bu ithalattan kaynaklanan zararın varlığı konusunda damping soruşturması açılmasını haklı kılacak yeterlilikte bilgi, belge ve delillerin mevcut olduğu anlaşıldığından, İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulunca, ABD menşeli söz konusu ürün için, Yönetmeliğin 20’nci maddesi çerçevesinde re’sen bir damping soruşturması açılmasına karar verildi.
İthalatçılardan Bilgi Alınıyor
Konuyu yakından takip eden Yayın Grubumuzun edindiği bilgilere göre bakanlığın kendi inisiyatifiyle yaptığı incelemenin ardından 18 Ekim´de başlattığı soruşturmada şu anda ithalatçılardan bilgi alınıyor. Soruşturma süresince ithalata karşı geçici önlem alınabildiği halde mevzuat gereği soruşturmanın başlatılmasından itibaren 60 gün boyunca geçici bir tedbir alınamayacağı da edindiğimiz bilgiler arasında. İlgili mevzuata göre soruşturma azami 1 yıl sürüyor. Uzatma kararıyla bu süre 18 aya çıkarılabildiği soruşturma ele alınan TUİK rakamlarına göre Türkiye´nin pamuk ithalatı 2013´te 870,000 ton, bu yılın ilk sekiz ayında ise 649,000 ton olarak gerçekleşti. ABD´nin ithalattan aldığı pay geçen yıl yüzde 51, bu yılın ilk sekiz ayında ise yüzde 59 oldu.
ABD Ulusal Pamuk Konseyi (NCC) yayımladığı açıklamada Ekonomi Bakanlığı'nın başlattığı soruşturmanın Türkiye pamuk sektörü tarafından talep edilmediğini belirterek bu durumu “sıradışı” olarak niteledi. NCC, Türkiye´nin daha önce benzer soruşturmalarda hızlı karar aldığına dikkat çekerek, Türkiye´nin 18 Ekim tarihinden itibaren 37 gün içinde ABD´li ihracatçılardan konu hakkında bilgi talebinde bulunduğunu belirtti.
ABD Pamuğuna Açılan Diğer Soruşturmalar
ABD'den ithal edilen pamuk hakkında bu kadar büyük ölçekli bir soruşturma daha önce Güney Amerika’da başlatılmıştı. 2012-2013 yılları arasında ABD'li üreticilere yapılan olası telafi ödemeleri ve damping iddialarını araştıran Peru ve Brezilya ithalatı kısıtlayıcı tedbirler almıştı. Bunun üzerine ABD hükümeti, ithalatı kısıtlayıcı tedbirler almaması için Brezilya'ya 300 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
Sektör Temsilcileri Ne Diyor?
Ekonomi Bakanlığının Amerika Birleşik Devletlerinden ithal ettiği pamuk ile ilgili olarak açılan damping soruşturmasının sektöre olası etkileri ile yaşanabilecek sorunlar ve çözüm önerilerini sektör temsilcileri yanıtladı.
“Yerli Üreticimizi Korumalıyız”
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Barış Kocagöz: "Pamuk üreticisi için tehlike çanlarının çaldığını söyleyebilirim. Şu anda ülkemizde ne yazık ki pamuk fiyatları çok düşük. Hatta Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki pamuğa, dünyanın en ucuz pamuğu” dedi. İşlenmiş pamuğun kilogramı Güneydoğu'da 3,2, Ege Bölgesi'nde ise 3,6 lira civarında olduğunu söyleyen Kocagöz, Üreticinin eline geçen para kilogram başına Güneydoğu'da 1,3 ile 1,6 lira arasında değişiyor. Geçen yıl bu rakamların 1,6 ile 2 lira arasında olduğunu vurgulayan Kocagöz, pamuğun stratejik ürün olarak görülüp stratejik önlemler alınması gerektiğini vurguladı. Kocagöz, sözlerine şu devam etti: "Türkiye'deki tekstilciyi ve üreticiyi koruyacak tedbirlerin alınmasını istiyoruz. Bunun için hükümetin yeni sezonda pamuk ithalatına sınırlı kota getirmesini talep ediyoruz. Bu şekilde yerli pamuk üretimini ve sanayimizi korumuş oluruz."
“Amerika Pamuğunun En Büyük Alıcısı Türkiye”
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Karaküçük, ABD pamuğunu tercih etmelerindeki nedenin temiz olması ve yabancı madde içermemesi olduğunu söyledi. Karaküçük, bu durumun da üretilen ürünlerin kalitesini arttırdığını ifade etti.
“Tekstil Sanayisi Çöker”
Kipaş Holding Yön. Kurulu Başkanı M. Hanefi Öksüz de şu değerlendirmelerde bulundu: “Amerika pamuğunun en büyük alıcısı Türkiye. Çin Amerika’dan o kadar pamuk almıyor. Pamuğa gümrük vergisi eklendiğinde tekstil sanayisi çöker” dedi. Türkiye’de iplik sanayisinin gurur verici bir şekilde büyüdüğünü söyleyen Öksüz, fakat bunu kendi üreteceğimiz pamuklarla karşılamanın mümkün olmadığını belirtti.
“Birlikte Karar Vermeliyiz”
Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adil Sani Konukoğlu ise; sektörün bir an önce canlanması için ellerinden geleni yapmaları gerektiğini ifade etti. Bundan sonraki dönemi nasıl kontrol edeceklerini hep beraber karar vermeleri gerektiğini belirten Konukoğlu, “Hükümete bağlı bakanlıklar bu konu üzerinde çalışıyor, biz ise bu durumdan nasıl karlı çıkacağımızı tartışmamız gerekiyor” dedi. Konukoğlu, Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığının pamuğa uygulayacağı destekte artış olduğu takdirde şu anda yaşanan durumun yaşanmayacağını söyledi.
“Sektör Zor Duruma Düşecek”
Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Uslu, Türkiye’de ihracat kalemlerinin en önemlilerinin Tekstil ve otomotiv sektörü olduğunu belirtti. Şu anda uygulanan ABD pamuğuna yapılan soruşturmanın sektöre sıkıntı vereceğinin ortada olduğunu söyleyen Uslu, Türkiye’nin tekstil sektöründe dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olduğunu, Türkiye’nin çok ciddi markalara tekstil ürünleri üreten ülke konumunda olduğunu ifade etti.
