Elis Özgür Çetin/Tayeks Dış Ticaret ve Tekstil Sanayi Anonim Şirketi, Tasarım Merkezi, Cumhuriyet Mahallesi Eski Hadımköy Yolu İnciler Cihan Sanayi Sitesi, 34520 Büyükçekmece-İstanbul/elis.cetin@tayeks.com.tr
ÖZET
Bu çalışma, lüks denim pantolo tasarımı için geleneksel Türk el sanatlarının modern tekstil uygulamalarındasıl kullanılabileceğini incelemektedir. Araştırma kapsamında, farklı boyama konsantrasyonlarda denim kumaşlar üretilmiş ve bu kumaşlara çeşitli efektlendirme işlemleri uygulanmıştır. Efektlendirme işlemleri sonrasında, geleneksel Türk işleme sanatı olan tel kırma tekniği ve Tayeks Tekstil Dış Ticaret Anonim Şirketi Tasarım Merkezi tasarımcıları tarafından oluşturulan özgün desenler kullanılarak kumaşlar üzerinde bu desenler lüks denim pantolon tasarımlarında uygulanmıştır. Çalışma, geleneksel sanatların çağdaş moda tasarımında estetik ve kültürel bir değer katma potansiyelini ortaya koymuş ve aynı zamanda denim kumaşlara yenilikçi tasarımlar için nasıl bir zemin oluşturabileceğini göstermiştir. Konu aynı zamanda Tayeks Tasarım Merkezinde, tasarım projesi olarak yürütülmektedir.
1. GİRİŞ
Denim, genellikle pamuk ipliklerinden dokunan, dayanıklılığı ve kullanım kolaylığı nedeniyle giyim endüstrisinde yaygın olarak tercih edilen bir tekstil türüdür. Genellikle dimi dokuma tekniğiyle üretilen bu kumaş, mavi çivit (indigo) boyası ile boyanarak karakteristik rengini alır. Denim kumaşlar, dayanıklı yapıları nedeniyle iş kıyafetlerinden günlük modaya kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Son yıllarda, sürdürülebilirlik açısından denim üretiminde su tüketimini azaltma ve geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı gibi yenilikçi yaklaşımlar benimsenmiştir (Paul & Robson, 2019). Ayrıca, tekstil endüstrisinin çevresel etkisini azaltma amacıyla organik pamuk ve bitkisel doğal boyarmaddeler gibi daha çevre dostu materyaller kullanılmaktadır (Smith et al., 2020).
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 yılı Dış Ticaret İstatistikleri’ne göre, denim kumaş ve denim ürün ihracatı 2,2 milyar ABD dolarını aşarak ülke ekonomisine önemli bir katkı sağladığı görülmektedir. Bu rakamlar, bir önceki yıla göre yaklaşık %5’lik bir büyümeye işaret ederken, sektörün istikrarlı bir gelişim gösterdiğini ortaya koymaktadır. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından 2024 yılının ilk çeyreğinde yayımlanan sektörel rapora göre, ihracat pazarının en büyük alıcıları arasında Avrupa Birliği ülkeleri (%45 pay) ve ABD (%20 pay) öne çıkmaktadır. Bu durum, Türkiye’nin coğrafi konum avantajını, lojistik kolaylıkları ve güçlü tedarik zinciri yönetimini yansıtmaktadır. Özellikle premium segment denim ürünler, yüksek iplik kalitesi, ileri terbiye teknikleri, hızlı teslimat süreleri ve trend odaklı tasarımlar sayesinde küresel markaların tedarik zincirlerinde kilit bir rol oynamaktadır. Bu markaların taleplerini karşılayabilen Türk denim üreticileri, moda devlerinin koleksiyonlarında düzenli olarak yer bulabilmektedir. TİM’in 2024 Sektörel Görünüm Raporu’na göre, artan küresel talep, yenilikçi üretim teknikleri ve sürdürülebilirlik odaklı iş modelleri sayesinde sektörün önümüzdeki dönemde de büyüme trendini koruması beklenmektedir. Özellikle, orta ve uzun vadede katma değerli ürün ihracatının yükselişi, marka bilinirliğinin artışı, AR-GE merkezlerinin ve tasarım ofislerinin etkinliğinin güçlenmesi gibi faktörler Türk denim sektörünü küresel rekabet alanında üst sıralara taşımaya devam edecektir. Bu gelişmeler, ülkenin ihracat gelirlerinde artış, istihdamın korunması ve küresel tedarik zincirlerine entegrasyonun sürdürülmesini sağlayarak ekonominin genel refahına katkıda bulunacaktır. (TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, 2023, TİM Sektörel Raporlar, “Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü 2024 Görünümü).
Türkiye’nin denim üretimi, hammadde tedarikinden iplik üretimine, dokuma, boya-apre ve konfeksiyon aşamalarına kadar geniş bir değer zincirini ülke sınırları içinde barındırmaktadır. Başta İstanbul, Bursa, İzmir, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Adana olmak üzere, farklı bölgelerde konumlanmış entegre tesisler, esnek ve hızlı üretim kapasitesine olanak tanımaktadır. TÜİK verileri, tekstil ve hazır giyim sektörlerinin toplam istihdamının önemli bir kısmının denim üretimi ve işlenmesine dayandığını göstermektedir. Bu, sektörü yalnızca ekonomik büyüklük açısından değil, aynı zamanda istihdam yaratma ve sosyal kalkınma bakımından da stratejik kılmaktadır. Özellikle kadın istihdamının artırılmasına yönelik politikalar ve esnek çalışma modelleri, denim sektörünü sosyal sorumluluk anlamında da bir adım öne çıkarmaktadır (TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri).
Denim Couture, geleneksel denim kumaşın lüks moda ile harmanlandığı bir tasarım anlayışını ifade eder. Denim couture örneği Şekil 1’ de verilmektedir. Bu konsept, denim kumaşı yalnızca günlük giyimin ötesine taşıyarak, sofistike kesimler ve detaylarla yüksek moda sahnesine entegre eder. Özellikle Jean Paul Gaultier ve Ralph Lauren gibi tasarımcılar, denim materyali özel elbiselerde, ceketlerde ve abiye koleksiyonlarında kullanarak bu akımın öncüsü olmuşlardır. Denim Couture’un başarısı, denim kumaşın esnekliğini ve dayanıklılığını estetik bir değerle birleştirmesinden kaynaklanmaktadır. Günümüzde, bu akım, sürdürülebilirlik trendleriyle birleşerek geri dönüştürülmüş denim kumaşlardan yapılan tasarımlarla daha çevre dostu bir boyut kazanmıştır (McQuillan, 2018; Fisher, 2021).
Şekil 1. Denim couture örneği (Ralph Lauren 2024 İlkbahar/Yaz koleksiyonu)
Tel kırma, Türk kültüründe geleneksel bir el sanatıdır ve genellikle Antep ve çevresinde gelişmiştir. Tel kırma örneği şekil 2’ de verilmektedir. Bu teknik, ince metal tellerin kumaş üzerine işlenmesiyle uygulanır ve genellikle mendil, şal, başörtüsü gibi tekstil ürünlerinde dekoratif bir unsur olarak kullanılır. Parlak metalik ipliklerin kumaşla buluştuğu bu işlemeler hem estetik hem de kültürel bir değer taşır. Tel kırma işinde kullanılan motifler, genellikle çiçekler, geometrik şekiller ve doğadan ilham alınan desenlerle zengin bir çeşitlilik sunar. Günümüzde tel kırma hem geleneksel motiflerin korunmasını sağlayan hem de modern tekstil ve aksesuar tasarımlarında kendine yer bulan önemli bir kültürel miras olarak değerlendirilmektedir (Öztürk, 2015; Yılmaz & Çakır, 2020).
Şekil 2. Tel kırma örneği
Tel kırma gibi geleneksel Türk işlemeleri, denim yüzeylerde dekoratif desenler oluşturmak için yenilikçi bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Tel kırma tekniğiyle, metalik teller denim kumaşn üzerinde parlak ve üç boyutlu etkiler yaratarak estetik bir değer katmaktadır. Geleneksel motiflerin yanı sıra, modern ve geometrik desenler de bu teknikte kullanılarak denim tasarımları daha özgün hale getirilmektedir. Bu yaklaşım hem geleneksel el sanatlarının yaşatılmasını hem de denim modasında yeni bir tarzın oluşmasını sağlamaktadır (Ergün & Yıldız, 2018; Kaya, 2021).
Bu çalışmada, moda endüstrisinde giderek daha fazla önem kazanan lüks kavramının denim giysiler üzerindeki yansımaları geniş bir bakış açısıyla ele alınarak, söz konusu lüks yaklaşımların tarihsel gelişim sürecine, bu süreç içerisinde tasarım disiplinine getirdiği yeniliklere, sektör içerisindeki rekabetçi stratejilerle etkileşimine ve nihayetinde tüketici beklentilerinin şekillenmesindeki rolüne odaklanılmıştır. Ayrıca Tayeks Tekstil Dış Ticaret Anonim Şirketi bünyesinde tasarımı gerçekleştirilen denim ürün gruplarının, bu lüks yaklaşım çerçevesinde nasıl kurgulandığı, ürünlerin estetik, işlevsel ve marka değeri açısından nasıl konumlandırıldığı, üretim süreçlerine entegre edilen teknolojik ve materyal bazlı yenilikler ile bütüncül bir perspektifte irdelenmiştir.
2. MATERYAL VE METOT
2.1. Materyal
Çalışma kapsamında 3/1 dimi Z yönünde iki farklı karışım oranına sahip (%80 kullanıcıya ulaşmadan önce dönüştürülmüş pamuk-%20 geri dönüştürülmüş pamuk ve %100 organik pamuk) sırasıyla 394 g/m2 ve 347 g/m2 gramaja sahip denim kumaşlar kullanılmıştır. Denim kumaşlara ait görseller Şekil 3’te verilmektedir.
Şekil 3. Denim kumaşlara ait görseller
2.2. Metot
İndigo boyalı bu kumaşlara sırasıyla vintage görüntüsünün elde edilebilmesi için sırasıyla uygulanan kuru işlemler: kuru bıyık, rodeo, sprey rodeo gibi işlemler ürünlere uygulanmıştır. Daha sonra taş yıkama sürecinde, indigo boyalı denimler endüstriyel yıkama makinesinde pomza taşı ile işlem görmüştür. Efektlendirme işlemi sonrasında kumaşların üzerine; a. ışıltılı harmoni, b. ışıltılı kareler, c. parıltılı dalgalar, d. incili dokunuş, e. tel kırma, yöntemi kullanılarak farklı tasarımlar oluşturuşmuş ve lüks denim kumaşlar elde edilmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen lüks denim kumaşlara ait görsellr Şekil 4’ te gösterilmektedir.
a b c
d e
Şekil 4. Çalışma kapsamında elde edilen lüks denim kumaşlara ait görseller
3. SONUÇ
Bu çalışmada, lüks denim tasarımında geleneksel Türk el sanatlarının yenilikçi kullanımını ve Tayeks Tekstil Dış Ticaret Anonim Şirketinin tasarımcıları tarafından oluşturulan tasarımları inceleyen kapsamlı bir analiz sunulmuştur. Özellikle tel kırma tekniğinin denim kumaşlarda uygulanabilirliği hem estetik hem de kültürel açıdan zengin bir değer yaratmıştır. Çalışmanın bulguları, geleneksel sanatların modern tekstil tasarımıyla etkili bir şekilde birleşebileceğini göstermiş ve denim sektöründe lüks yaklaşımların sürdürülebilirlik trendleriyle nasıl örtüşebileceğini vurgulamıştır. Elde edilen sonuçlar, çağdaş moda tasarımında kültürel mirasın korunması ve estetik yeniliklerin bir arada sunulabileceğini ortaya koymuş, gelecekteki tasarım çalışmalarına ilham kaynağı olma potansiyeli taşıyacağı düşünülmektedir.
Oluşturulan tasarımlar ile Anadolu'daki eşsiz kültürel birikimi modern tarzlar ile harmanlayıp sunarak moda pazarında farklılıklar ortaya konmuş olacaktır. Bu bakımdan kendi kültürel değerlerimiz hem yaşatılacak hem de tanıtımı yapılarak Türk el sanatları adına farkındalık kazandırılmış olacaktır.
Bu çalışma kapsamında, Osmanlı ve Anadolu’nun kültürel değerlerinden, sandıklarda kalmış geleneklerinden ilham alınarak onları modern bir yorumla bugüne ve geleceğe nasıl aktardığımızı yapılan tasarımlar ile sunulması hedeflenmiştir. Geçmişten geleceğe uzanan köprüyü yerelliğin zenginliğiyle tekrar inşa ederek Tayeks Tekstil Dış Ticaret ve Anonim Şirketinin yeni koleksiyonda müşteri ile buluşturup bu kültürel mirasımınız gelecek nesillere de aktarılması sağlanmış olacaktır.
KAYNAKLAR
-Ergün, F., & Yıldız, S. (2018). Geleneksel El Sanatlarının Modern Kumaşlarda Kullanımı: Tel Kırma ve Denim Örneği. Tekstil ve Moda Araştırmaları Dergisi.
-Fisher, M. (2021). Sustainable High Fashion: The Role of Denim Couture. Bloomsbury Publishing.
-Kaya, T. (2021). Denim Tasarımında Geleneksel İşleme Tekniklerinin Yenilikçi Kullanımı. Moda ve Tekstil Tasarımı Yayınları.
-Mc Quillan, H. (2018). Denim in Haute Couture: Evolution of a Fabric. Fashion Theory Journal.
-Öztürk, M. (2015). Türk İşleme Sanatları ve Tel Kırma Teknikleri. Milli Folklor Dergisi.
-Paul, R., & Robson, R. (2019). Denim: Manufacture, Finishing, and Applications. Woodhead Publishing.
-Smith, J., Johnson, L., & Taylor, M. (2020). Sustainable Practices in Textile Industry. Springer.
-TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, 2023. https://www.tuik.gov.tr
-TİM Sektörel Raporlar, “Hazır giyim ve Konfeksiyon Sektörü 2024 Görünümü”. https://www.tim.org.tr
-Yılmaz, Z., & Çakır, S. (2020). Geleneksel El Sanatlarında Sürdürülebilirlik: Tel Kırma Örneği. Kültür Araştırmaları Yayınları.
Elis Özgür Çetin
Tayeks Dış Ticaret ve Tekstil Sanayi Anonim Şirketi, Tasarım Merkezi, Cumhuriyet Mahallesi Eski Hadımköy Yolu İnciler Cihan Sanayi Sitesi, 34520 Büyükçekmece/İstanbul
ÖZET
Bu çalışma, lüks denim pantolon tasarımı için geleneksel Türk el sanatlarının modern tekstil uygulamalarında nasıl kullanılabileceğini incelemektedir. Araştırma kapsamında, farklı boyama konsantrasyonlarda denim kumaşlar üretilmiş ve bu kumaşlara çeşitli efektlendirme işlemleri uygulanmıştır. Efektlendirme işlemleri sonrasında, geleneksel Türk işleme sanatı olan tel kırma tekniği ve Tayeks Tekstil Dış Ticaret Anonim Şirketi Tasarım Merkezi tasarımcıları tarafından oluşturulan özgün desenler kullanılarak kumaşlar üzerinde bu desenler lüks denim pantolon tasarımlarında uygulanmıştır. Çalışma, geleneksel sanatların çağdaş moda tasarımında estetik ve kültürel bir değer katma potansiyelini ortaya koymuş ve aynı zamanda denim kumaşlara yenilikçi tasarımlar için nasıl bir zemin oluşturabileceğini göstermiştir. Konu aynı zamanda Tayeks Tasarım Merkezinde, tasarım projesi olarak yürütülmektedir.
1. GİRİŞ
Denim, genellikle pamuk ipliklerinden dokunan, dayanıklılığı ve kullanım kolaylığı nedeniyle giyim endüstrisinde yaygın olarak tercih edilen bir tekstil türüdür. Genellikle dimi dokuma tekniğiyle üretilen bu kumaş, mavi çivit (indigo) boyası ile boyanarak karakteristik rengini alır. Denim kumaşlar, dayanıklı yapıları nedeniyle iş kıyafetlerinden günlük modaya kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Son yıllarda, sürdürülebilirlik açısından denim üretiminde su tüketimini azaltma ve geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı gibi yenilikçi yaklaşımlar benimsenmiştir (Paul & Robson, 2019). Ayrıca, tekstil endüstrisinin çevresel etkisini azaltma amacıyla organik pamuk ve bitkisel doğal boyarmaddeler gibi daha çevre dostu materyaller kullanılmaktadır (Smith et al., 2020).
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 yılı Dış Ticaret İstatistikleri’ne göre, denim kumaş ve denim ürün ihracatı 2,2 milyar ABD dolarını aşarak ülke ekonomisine önemli bir katkı sağladığı görülmektedir. Bu rakamlar, bir önceki yıla göre yaklaşık %5’lik bir büyümeye işaret ederken, sektörün istikrarlı bir gelişim gösterdiğini ortaya koymaktadır. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından 2024 yılının ilk çeyreğinde yayımlanan sektörel rapora göre, ihracat pazarının en büyük alıcıları arasında Avrupa Birliği ülkeleri (%45 pay) ve ABD (%20 pay) öne çıkmaktadır. Bu durum, Türkiye’nin coğrafi konum avantajını, lojistik kolaylıkları ve güçlü tedarik zinciri yönetimini yansıtmaktadır. Özellikle premium segment denim ürünler, yüksek iplik kalitesi, ileri terbiye teknikleri, hızlı teslimat süreleri ve trend odaklı tasarımlar sayesinde küresel markaların tedarik zincirlerinde kilit bir rol oynamaktadır. Bu markaların taleplerini karşılayabilen Türk denim üreticileri, moda devlerinin koleksiyonlarında düzenli olarak yer bulabilmektedir. TİM’in 2024 Sektörel Görünüm Raporu’na göre, artan küresel talep, yenilikçi üretim teknikleri ve sürdürülebilirlik odaklı iş modelleri sayesinde sektörün önümüzdeki dönemde de büyüme trendini koruması beklenmektedir. Özellikle, orta ve uzun vadede katma değerli ürün ihracatının yükselişi, marka bilinirliğinin artışı, AR-GE merkezlerinin ve tasarım ofislerinin etkinliğinin güçlenmesi gibi faktörler Türk denim sektörünü küresel rekabet alanında üst sıralara taşımaya devam edecektir. Bu gelişmeler, ülkenin ihracat gelirlerinde artış, istihdamın korunması ve küresel tedarik zincirlerine entegrasyonun sürdürülmesini sağlayarak ekonominin genel refahına katkıda bulunacaktır. (TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, 2023, TİM Sektörel Raporlar, “Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü 2024 Görünümü).
Türkiye’nin denim üretimi, hammadde tedarikinden iplik üretimine, dokuma, boya-apre ve konfeksiyon aşamalarına kadar geniş bir değer zincirini ülke sınırları içinde barındırmaktadır. Başta İstanbul, Bursa, İzmir, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Adana olmak üzere, farklı bölgelerde konumlanmış entegre tesisler, esnek ve hızlı üretim kapasitesine olanak tanımaktadır. TÜİK verileri, tekstil ve hazır giyim sektörlerinin toplam istihdamının önemli bir kısmının denim üretimi ve işlenmesine dayandığını göstermektedir. Bu, sektörü yalnızca ekonomik büyüklük açısından değil, aynı zamanda istihdam yaratma ve sosyal kalkınma bakımından da stratejik kılmaktadır. Özellikle kadın istihdamının artırılmasına yönelik politikalar ve esnek çalışma modelleri, denim sektörünü sosyal sorumluluk anlamında da bir adım öne çıkarmaktadır (TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri).
Denim Couture, geleneksel denim kumaşın lüks moda ile harmanlandığı bir tasarım anlayışını ifade eder. Denim couture örneği Şekil 1’ de verilmektedir. Bu konsept, denim kumaşı yalnızca günlük giyimin ötesine taşıyarak, sofistike kesimler ve detaylarla yüksek moda sahnesine entegre eder. Özellikle Jean Paul Gaultier ve Ralph Lauren gibi tasarımcılar, denim materyali özel elbiselerde, ceketlerde ve abiye koleksiyonlarında kullanarak bu akımın öncüsü olmuşlardır. Denim Couture’un başarısı, denim kumaşın esnekliğini ve dayanıklılığını estetik bir değerle birleştirmesinden kaynaklanmaktadır. Günümüzde, bu akım, sürdürülebilirlik trendleriyle birleşerek geri dönüştürülmüş denim kumaşlardan yapılan tasarımlarla daha çevre dostu bir boyut kazanmıştır (McQuillan, 2018; Fisher, 2021).
|
|
Şekil 1. Denim couture örneği (Ralph Lauren 2024 İlkbahar/Yaz koleksiyonu)
Tel kırma, Türk kültüründe geleneksel bir el sanatıdır ve genellikle Antep ve çevresinde gelişmiştir. Tel kırma örneği şekil 2’ de verilmektedir. Bu teknik, ince metal tellerin kumaş üzerine işlenmesiyle uygulanır ve genellikle mendil, şal, başörtüsü gibi tekstil ürünlerinde dekoratif bir unsur olarak kullanılır. Parlak metalik ipliklerin kumaşla buluştuğu bu işlemeler hem estetik hem de kültürel bir değer taşır. Tel kırma işinde kullanılan motifler, genellikle çiçekler, geometrik şekiller ve doğadan ilham alınan desenlerle zengin bir çeşitlilik sunar. Günümüzde tel kırma hem geleneksel motiflerin korunmasını sağlayan hem de modern tekstil ve aksesuar tasarımlarında kendine yer bulan önemli bir kültürel miras olarak değerlendirilmektedir (Öztürk, 2015; Yılmaz & Çakır, 2020).
|
|
|
Şekil 2. Tel kırma örneği
Tel kırma gibi geleneksel Türk işlemeleri, denim yüzeylerde dekoratif desenler oluşturmak için yenilikçi bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Tel kırma tekniğiyle, metalik teller denim kumaşın üzerinde parlak ve üç boyutlu etkiler yaratarak estetik bir değer katmaktadır. Geleneksel motiflerin yanı sıra, modern ve geometrik desenler de bu teknikte kullanılarak denim tasarımları daha özgün hale getirilmektedir. Bu yaklaşım hem geleneksel el sanatlarının yaşatılmasını hem de denim modasında yeni bir tarzın oluşmasını sağlamaktadır (Ergün & Yıldız, 2018; Kaya, 2021).
Bu çalışmada, moda endüstrisinde giderek daha fazla önem kazanan lüks kavramının denim giysiler üzerindeki yansımaları geniş bir bakış açısıyla ele alınarak, söz konusu lüks yaklaşımların tarihsel gelişim sürecine, bu süreç içerisinde tasarım disiplinine getirdiği yeniliklere, sektör içerisindeki rekabetçi stratejilerle etkileşimine ve nihayetinde tüketici beklentilerinin şekillenmesindeki rolüne odaklanılmıştır. Ayrıca Tayeks Tekstil Dış Ticaret Anonim Şirketi bünyesinde tasarımı gerçekleştirilen denim ürün gruplarının, bu lüks yaklaşım çerçevesinde nasıl kurgulandığı, ürünlerin estetik, işlevsel ve marka değeri açısından nasıl konumlandırıldığı, üretim süreçlerine entegre edilen teknolojik ve materyal bazlı yenilikler ile bütüncül bir perspektifte irdelenmiştir.
2. MATERYAL VE METOT
2.1. Materyal
Çalışma kapsamında 3/1 dimi Z yönünde iki farklı karışım oranına sahip (%80 kullanıcıya ulaşmadan önce dönüştürülmüş pamuk-%20 geri dönüştürülmüş pamuk ve %100 organik pamuk) sırasıyla 394 g/m2 ve 347 g/m2 gramaja sahip denim kumaşlar kullanılmıştır. Denim kumaşlara ait görseller Şekil 3’te verilmektedir.
|
|
|
Şekil 3. Denim kumaşlara ait görseller
2.2. Metot
İndigo boyalı bu kumaşlara sırasıyla vintage görüntüsünün elde edilebilmesi için sırasıyla uygulanan kuru işlemler: kuru bıyık, rodeo, sprey rodeo gibi işlemler ürünlere uygulanmıştır. Daha sonra taş yıkama sürecinde, indigo boyalı denimler endüstriyel yıkama makinesinde pomza taşı ile işlem görmüştür. Efektlendirme işlemi sonrasında kumaşların üzerine; a. ışıltılı harmoni, b. ışıltılı kareler, c. parıltılı dalgalar, d. incili dokunuş, e. tel kırma, yöntemi kullanılarak farklı tasarımlar oluşturuşmuş ve lüks denim kumaşlar elde edilmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen lüks denim kumaşlara ait görseller Şekil 4’ te gösterilmektedir.
|
a |
b |
c |
|
|
d |
e |
||
Şekil 4. Çalışma kapsamında elde edilen lüks denim kumaşlara ait görseller
3. SONUÇ
Bu çalışmada, lüks denim tasarımında geleneksel Türk el sanatlarının yenilikçi kullanımını ve Tayeks Tekstil Dış Ticaret Anonim Şirketinin tasarımcıları tarafından oluşturulan tasarımları inceleyen kapsamlı bir analiz sunulmuştur. Özellikle tel kırma tekniğinin denim kumaşlarda uygulanabilirliği hem estetik hem de kültürel açıdan zengin bir değer yaratmıştır. Çalışmanın bulguları, geleneksel sanatların modern tekstil tasarımıyla etkili bir şekilde birleşebileceğini göstermiş ve denim sektöründe lüks yaklaşımların sürdürülebilirlik trendleriyle nasıl örtüşebileceğini vurgulamıştır. Elde edilen sonuçlar, çağdaş moda tasarımında kültürel mirasın korunması ve estetik yeniliklerin bir arada sunulabileceğini ortaya koymuş, gelecekteki tasarım çalışmalarına ilham kaynağı olma potansiyeli taşıyacağı düşünülmektedir.
Oluşturulan tasarımlar ile Anadolu'daki eşsiz kültürel birikimi modern tarzlar ile harmanlayıp sunarak moda pazarında farklılıklar ortaya konmuş olacaktır. Bu bakımdan kendi kültürel değerlerimiz hem yaşatılacak hem de tanıtımı yapılarak Türk el sanatları adına farkındalık kazandırılmış olacaktır.
Bu çalışma kapsamında, Osmanlı ve Anadolu’nun kültürel değerlerinden, sandıklarda kalmış geleneklerinden ilham alınarak onları modern bir yorumla bugüne ve geleceğe nasıl aktardığımızı yapılan tasarımlar ile sunulması hedeflenmiştir. Geçmişten geleceğe uzanan köprüyü yerelliğin zenginliğiyle tekrar inşa ederek Tayeks Tekstil Dış Ticaret ve Anonim Şirketinin yeni koleksiyonda müşteri ile buluşturup bu kültürel mirasımınız gelecek nesillere de aktarılması sağlanmış olacaktır.
KAYNAKLAR
1. Ergün, F., & Yıldız, S. (2018). Geleneksel El Sanatlarının Modern Kumaşlarda Kullanımı: Tel Kırma ve Denim Örneği. Tekstil ve Moda Araştırmaları Dergisi.
2. Fisher, M. (2021). Sustainable High Fashion: The Role of Denim Couture. Bloomsbury Publishing.
3. Kaya, T. (2021). Denim Tasarımında Geleneksel İşleme Tekniklerinin Yenilikçi Kullanımı. Moda ve Tekstil Tasarımı Yayınları.
4. Mc Quillan, H. (2018). Denim in Haute Couture: Evolution of a Fabric. Fashion Theory Journal.
5. Öztürk, M. (2015). Türk İşleme Sanatları ve Tel Kırma Teknikleri. Milli Folklor Dergisi.
6. Paul, R., & Robson, R. (2019). Denim: Manufacture, Finishing, and Applications. Woodhead Publishing.
7. Smith, J., Johnson, L., & Taylor, M. (2020). Sustainable Practices in Textile Industry. Springer.
8. TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, 2023. https://www.tuik.gov.tr
9. TİM Sektörel Raporlar, “Hazır giyim ve Konfeksiyon Sektörü 2024 Görünümü”. https://www.tim.org.tr
10. Yılmaz, Z., & Çakır, S. (2020). Geleneksel El Sanatlarında Sürdürülebilirlik: Tel Kırma Örneği. Kültür Araştırmaları Yayınları.
