Rekabet koşullarıyla beraber firmaların farkını fiyat kadar, kaliteyle de ortaya koyması gerekiyor. Kalite ve ekonomi nasıl bir potada buluşacak? Bu konularda devletin sunduğu destekler var mı, varsa neler? Bu desteklerden nasıl yararlanılabilir? Tekstil Business olarak bu sorulara cevap aradık.
Ar-Ge, Tasarım ve İnovasyon
Çeşitli konferanslardan tutun da haber bültenlerine kadar tün iş insanlarının dilinde şu üç kelime var: Ar-Ge, Tasarım ve İnovasyon… Bu kelimeleri konuşmak kadar iş dünyası içerisinde bunları uygulamak da gerekli. Kalitenin, yeniliğin ön plana çıkabilmesi için bu 3 kelimenin iş dünyasında hak ettiği yeri alması şart. Katma değerli ihracat artışı ve küresel rekabetçi sistemde firmaların gücünü artırabilmelerinin en önemli yapı taşlarını Ar-Ge, tasarım ve inovasyon oluşturuyor. Tekstil Business olarak ‘Tasarım Merkezleri’ni araştırdık.
Ticaret Bakanı Pekcan: Bakanlık olarak ihracatçının yanındayız…!
Türkiye İhracatçılar Meclisi ile Türk Ekonomi Bankası’nın, Türkiye’nin en iyi girişimcilerini ödüllendirdiği “Türkiye’nin Girişimcileri Ödül Töreni”nde konuşan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan; girişimcilere ihracat odaklı düşünebilme kültürü, markalaşma ve tasarıma odaklanmaları çağrısında bulunarak “Girişimcilerimizin ihracatçı olabilmeleri için her adımlarında, pazar araştırmasından markalaşma ve tasarım faaliyetlerine kadar bakanlık olarak destekler sunuyoruz” ifadelerinde bulunmuştu. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Ticaret Bakanlığı ihracat konusuna büyük bir titizlikle yaklaşıyor. İhracatın olmazsa olmazlarını ise Ar-Ge, İnovasyon ve Tasarım oluşturuyor.
Sanayi Bakanı Varank: 1 liralık hammaddeden 100 liralık katma değer üretiyorlar
Sanayi Bakanı Mustafa Varank da, geçtiğimiz günlerde Ar-Ge ve tasarımın önemine ilişkin bir açıklama yaparak, Ar-Ge ile Tasarım Merkezi sayısının artmasını istediklerini söyledi ve ekledi: “Bazı ülkeler hammaddeyi bizden alıp, sanatçı dokunuşuyla tüm dünyaya satabilecekleri bir hale sokuyorlar. 1 liralık hammaddeden 100 liralık katma değer üretiyorlar. Tasarım, markalaşma ve büyümenin vazgeçilmezidir.” Ticaret Bakanlığı gibi Sanayi Bakanlığı da bu konuda hassas… Bakanlık sadece hassas olmakla kalmıyor, üstüne düşeni yerine getirmek için büyük çaba harcıyor.
Tasarım Merkezi sayısı 272’ye Çıktı
Kısacası; girişimcilik, girişimciliğin yolunun mutlaka Ar-Ge, tasarım ve inovasyondan geçtiği gerçeğinden hareketle Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) tarafından düzenlenen ve bu yıl 11’incisi gerçekleşen İstanbul Moda Konferansı’nda büyük bir başarıya imza atıldı ve B2B görüşmelerinde iç pazara 150 milyon dolar, ihracata ise 250 milyon dolar ek ciro sağlandı.
Tasarım Merkezi’nde Hangi Kolaylıklar Sunuluyor?
1. Vergi indirimi (Tasarım harcamalarının tamamı)
2. Sigorta Primi desteği (İşveren hissesinin yarısı 2023 yılına kadar Maliye Bakanlığı’nca karşılanır)
3. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
4. Damga Vergisi İstisnası
5. Gümrük Vergisi İstisnası yapılan yatırımlar
Gibi alanlarda tasarım merkezlerinde ciddi kolaylıklar devlet eliyle sunuluyor. Tasarım merkezleri Türkiye ekonomisine, ihracatına ve akabinde istihdamına da ciddi katkılarda bulunuyor. Her geçen gün bu konuda daha çok farkındalık kazanan iş dünyası da; yatırımlarını bu alanlarda yaparak rekabetçi güçlerine güç katıyor. Hem de hızlı bir dönüşüm ile…
Tekstil ve Hammaddeleri 57’sini, Konfeksiyon ve Hazır Giyim 7’sini Oluşturuyor
Geride bıraktığımız 2018 sonu itibarıyla Türkiye’de 246 Tasarım Merkezi bulunurken; aradan geçen bir aylık kısa bir süre içerisinde bu sayı 272’ye çıktı ve açılan Tasarım Merkezi sayısı yüzde 9 artış gösterdi. Bu tasarım merkezlerinin 57’si tekstil ve hammaddeleri sektörüne, 7’si de konfeksiyon ve hazır giyim sektörlerine ait. İmalat sanayisinde 33 tane Tasarım Merkezi bulunurken; Türkiye genelinde istihdam edilen sayı ise 5 bin 600’den fazla. Tasarım Merkezleri’nde şu an itibarıyla devam eden proje sayısı bin 800. Tamamlanan proje sayısı ise 2 bin 350.
Tekstil ve Hazırgiyim Tasarım Atağıyla Dünyada İlk 5’i Hedefliyor
Türkiye ekonomisinin lokomotifi konumundaki tekstil ve hazırgiyim sektörlerinin ihracatta kilogram başı birim fiyatlarının Türkiye ortalamasından 6 kat daha katma değerli olmasının sırrı da tasarım ve markalaşmaya verdikleri önemden kaynaklanıyor. Türkiye’deki Tasarım Merkezleri’nin yüzde 25’inin tekstil sektöründe faaliyet gösteren firmalarda olması da, sektörün hedefinin çok daha yüksek katma değerli ihracatta olduğunu gözler önüne seriyor. Dünyanın en büyük 8’inci, Avrupa Birliği’nin ise en büyük 2’nci tedarikçisi konumundaki Türkiye tekstil ve hazırgiyim sektörleri, tasarım atağı ile dünyada ilk 5’i hedefliyor. Avrupa’nın tekstil ve hazırgiyim sektörlerinde modern tesisleri, nitelikli istihdamı ve hızlı tedarik kapasitesi ile en güçlü alt yapısına sahip Türk tekstil sektörü, Tasarım Merkezleri ile başarılarını taçlandırmaya aday…
5746 Sayılı Kanun Kapsamında Sağlanan Teşvik ve Destekler Nelerdir?
Tasarım faaliyetleri destek kapsamında her ay sayısı gözle görülür derecede artan Tasarım Merkezleri’ne biraz daha yakından bakalım. 26 Şubat 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yasallaşan Ar-Ge Reform Paketi kapsamında yapılan değişiklikler ile başta 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun olmak üzere ülkemiz Ar-Ge ve yenilik ekosistemini geliştirecek pek çok düzenleme getirildi. Bu düzenlemelerin başında tasarım faaliyetlerinin de Ar-Ge faaliyetleri gibi destek kapsamına alınması geliyordu. Bu sayede, yüksek katma değerli teknolojik ürünlerin üretimi hedeflendi ve hedefin de gerçekleştiğini söylemek mümkün. Yine bu kanun kapsamında Tasarım Merkezleri kavramı mevzuata girdi ve Tasarım Merkezleri’ne de birçok önemli destekler getirildi. Özel Sektör Tasarım Merkezleri; Tasarım, teknoloji ve insan kaynaklarına yapılan yatırımların, teknolojik gelişmişlik, yüksek rekabet gücü ve yüksek refah seviyesi olarak geri döndüğü anlayışıyla hazırlanan 5746 sayılı Kanun kapsamında kuruldu ve faaliyet göstermeye devam ediyor.
Teşvik ve Destekler
Peki asıl soru şu: 5746 sayılı kanun kapsamında sağlanan teşvik ve destekler nelerdir? Bu sorunun cevabını şu şekilde özetleyebiliriz:
1. Ar-Ge İndirimi: Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri, proje faaliyetleri kapsamında yaptıkları harcamaların yüzde 100’ünü Kurumlar Vergisi matrahından indirebiliyor.
2. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki: Ar-Ge merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksan beşi, yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksanı ve diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesna.
3. Sigorta Primi Desteği: Ar-Ge ve tasarım personeli ile destek personelinin Kanun kapsamındaki faaliyetleri karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
4. Damga Vergisi İstisnası: ArGe ve Tasarım Merkezleri için Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz.
5. Gümrük Vergisi İstisnası: Kanun kapsamında yürütülen Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisna.
6. Temel Bilimler Desteği: Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, kamu personeli hariç olmak üzere iki yıl süreyle, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Tasarım Merkezi İçin Gereken Şartlar
Bir merkezin Tasarım Merkezi olabilmesi ve firmaların Tasarım Merkezi açabilmesi için bu desteklerden yararlanabilmesi için belirli şartları da yerine getirmesi gerekiyor. Bu maddeleri de şu şekilde sıralayabilmek mümkün:
1. Tasarım Merkezinde tasarımcı ve teknisyen statüsünde çalışacak en az 10 tam zaman eş değer tasarım personeline sahip olunması
2. Tasarım Merkezinde tasarım projelerinin bulunması
3. Tasarım ve destek personelinin Tasarım Merkezi’nde çalıştığının fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalara sahip olunması
4. Tasarım faaliyetlerinin yurt içinde gerçekleştirilmesi
5. Tasarım Merkezleri’nin ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki
mekan içinde yer alması.
Her 4 Tasarım Merkezinden 1’i Tekstil Sektörüne Ait
Tasarım merkezlerinden 57’si tekstil ve hammaddeleri sektörüne ait. Türkiye’de her 4 tasarım merkezinden 1’i tekstil sektörüne ait. Tasarım Merkezlerinde devam eden proje sayısı: 1.800. Tamamlanan proje sayısı: 2.350. Tasarım Merkezlerinde istihdam edilen kişi sayısı: 5.600’den fazla
